Medewerkers die de ruimte krijgen om zelfstandig keuzes te maken ervaren meer werkgeluk. Dat vraagt om een organisatie die uitgaat van vertrouwen. Wat betekent dat voor het werk van managers in de zorg?
Onlangs ben ik uitgeroepen tot Zorgmanager van het Jaar. De trofee vind ik eigenlijk niet zo interessant. Ik zie de verkiezing wel als een mooie kans om duidelijk te maken hoe zorgbestuurders het verschil kunnen maken. Juist in deze tijd – waarin de budgetten voor zorg en ondersteuning onder druk staan en de werkdruk voor personeel, mede door de krapte op de arbeidsmarkt, toeneemt – is het goed als bestuurders en leidinggevenden van zorgorganisaties laten zien hoe zij een positieve impact kunnen maken.
Vertrouwen
Die positieve impact draait om vertrouwen in de mensen op de werkvloer. Mijn stelling is dat we in de zorg in Nederland te weinig uitgaan van vertrouwen. De discussie over de minutenregistratie in de wijkverpleging is daarvoor illustratief. De omstreden verplichting voor wijkverpleegkundigen om elke vijf minuten van hun werk te registreren wordt uit de wet- en regelgeving geschrapt. Maar het is de vraag of de registratie ook bij iedereen uit het dagelijkse werk verdwijnt. Er zijn nu al organisaties die er niet meer mee werken. Niet wetten of systemen zijn daarin dus doorslaggevend, maar de bewuste keuze van bestuurders en leidinggevenden om de organisatie daadwerkelijk op basis van vertrouwen vorm te geven en ervoor te zorgen dat die keuze elke dag voelbaar is voor elke medewerker en klant.
Autonomie
Bij Incluzio nemen we mensen aan van wie we zien dat ze hun vak verstaan en we zorgen dat ze weten wat hun taken zijn. Dan gaan we er vervolgens van uit dat het in de werkpraktijk goed gaat. Als organisatie faciliteren we dat mensen zich blijven ontwikkelen en blijven bijleren. Dat doen we niet door al het werk te controleren en registreren, maar door tijd te nemen voor reflectie – en open en transparant te zijn over dingen die beter kunnen, zodat we van fouten kunnen leren. Een organisatie die gebaseerd is op vertrouwen zet de autonomie van medewerkers dus voorop.
Ruimte voor werkgeluk
De zorg is geneigd om uit te gaan van protocollen, checklists en registratiesystemen. Maar het kan ook anders. Het is onze overtuiging dat het mogelijk is om meer ruimte te geven aan de werkvloer, zodat medewerkers kunnen focussen op zorg en aandacht in plaats van bezig te zijn met registraties en andere administratieve taken. Autonomie is een van de pijlers van werkgeluk, zo weten we uit wetenschappelijk onderzoek.
Vertrouwen en ruimte geven aan medewerkers zodat ze kunnen doen wat nodig is. Het klinkt eenvoudiger dan het is. Vooral in de zorg, waar het kan gaan om leven en dood – en bestuurders, managers en hun stakeholders (zoals verzekeraars en financiers) daarom van oudsher sterk inzetten op monitoring en controle.
Loslaten en verantwoordelijkheid nemen
Een organisatie die uitgaat van vertrouwen neemt elke dag het eigen gedrag onder de loep. Dat geldt ook voor mijzelf als bestuurder. Ik vraag van leidinggevenden dat ze hun team de ruimte geven om invulling te geven aan het werk. Dan moet ik die ruimte zelf natuurlijk ook geven – en soms dus even op mijn handen zitten.
Naast loslaten is ook verantwoordelijkheid nemen een uitdaging voor managers die een cultuur van openheid en vertrouwen willen creëren. Ondanks alle regels, systemen en druk van buitenaf mogen we naar mijn idee zeker van bestuurders en managers verwachten dat ze voor hun professionals staan. Ook als iets niet goed gaat. Want het is míjn keuze om medewerkers meer autonomie te geven. Fouten kan ik de werkvloer dan niet verwijten.
De angst om fouten te maken kan verlammend werken en uiteindelijk contraproductief zijn. De wereld is nu eenmaal niet onfeilbaar, er gaan altijd zaken mis. De opgave is om de kans op fouten te minimaliseren zonder in de reflex van buitensporige registratie en controles te schieten. Als er toch iets misgaat, moeten we daar open en transparant over zijn, zodat we ervan kunnen leren.”