Hoofdlijnakkoorden beteugelen groei zorguitgaven, maar blijven weg van revolutionaire verandering.
De miljoenennota is gepresenteerd en daarin lezen we dat we nu al meer dan 25% van de rijksuitgaven besteden aan de gezondheidzorg. En in de komende kabinetsperiode groeien de zorguitgaven met bijna € 17 miljard tot wel € 80 miljard in 2021. Hiermee haalt de zorg de sociale zekerheid bijna in als grootste uitgavepost. Mede hierdoor betalen wij volgend jaar € 10 per maand extra zorgpremie. En met de aankomende vergrijzing is het einde van deze premiestijging nog lang niet in zicht. Hoe keren we het tij?
In de troonrede stelde de koning dat de diverse bestuurlijke hoofdlijnakkoorden een goede bijdrage leveren aan het beheersen van de zorguitgaven. En dat klopt ook. Met behulp van de kaasschaafmethode wordt de zorg uitgeknepen; een zeer onduurzame benadering. Wij missen in de Miljoenennota een echte visie op een duurzaam zorgstelsel. Vorig jaar was de Miljoenennota beleidsarm vanwege het demissionaire kabinet, nu kan dat echter geen excuus meer zijn.
Wordt er dan echt niet geïnvesteerd in andere of betere zorg? Jawel, er wordt geld opzij gezet voor preventie en innovatie, maar deze bedragen vallen in het niet bij de totale zorgbegroting. Bovendien ontbreken tot dusverre concrete plannen. Verder lezen we over de bekende extra kwaliteitsmiddelen voor de verpleeghuiszorg. Geld dat de sector overigens nauwelijks kan uitgeven, zo leert onze recente Barometer Nederlandse Gezondheidszorg 2018. Er is domweg te weinig nieuw personeel en het verloop is hoger dan ooit tevoren.
Symptoombestrijding
Wat ons betreft zijn de eerder genoemde akkoorden een vorm van symptoombestrijding: ze lossen het onderliggende probleem niet op. Relevante vragen om de echte problemen om te lossen zijn:
1. Hoe integreren we preventie en structurele gedragsverandering in ons zorgstelsel? Een lastig thema dat nu echt eens bij de hoorns gevat moet worden.
2. Hoe kunnen we innovatie in de zorg versnellen en écht vernieuwen?
3. Kunnen nieuwe financiers in de zorg hierbij en rol vervullen en moeten we winstuitkering in de zorg daarvoor mogelijk maken?
4. Wat vragen we van de zorgprofessional van de toekomst, hoe maken we het vak weer aantrekkelijk en hoe zorgen we ervoor dat professionals op tijd opgeleid en beschikbaar zijn?
5. Hoe maken we het zorgstelsel weer begrijpelijk en brengen we verantwoording en controle terug tot de essentie?
Het moet dus anders. Nu sprake is van economische groei en we de kosten in de greep hebben is het tijd voor het maken van fundamentele keuzes. Wie durft?
Rob Leensen (Partner bij EY en gespecialiseerd in de zorgsector) & Meindert Eisenburger (Executive Director Tax bij EY en gespecialiseerd in de zorgsector)
