Eén integraal tarief voor zorg en vastgoed binnen de langdurige zorg – wat betekent dit voor zorginstellingen? Hoe gaan zorginstellingen vorm geven aan de sturing en beheersing van de organisatie? Mijn verwachting is dat kostenallocatie en kostprijzen noodzaak zijn en een belangrijk middel zijn waarmee zorginstellingen zich optimaal kunnen voorbereiden op de integrale tarieven.
Waarom voorsorteren?
De kostprijzen binnen de langdurige zorg zijn momenteel nog teveel gebaseerd op de oude normen van de Zorgzwaartepakketten.
Wacht daarom niet op de integrale tarieven en laat normen waar mogelijk los. Begin met een kostprijsproject en voorzie uw zorginstelling tijdig van het noodzakelijke inzicht.
Uw zorginstelling gedraagt zich dan op dat punt als een echte ondernemer en draagt zorg voor een betere financiële sturing en beheersing. Wat mij betreft zijn zorginstellingen dan optimaal voorbereid op de onderhandelingen en kennen zij hun onderhandelingsruimte beter! Maar hoe zijn we op dit punt beland?…
Terugblik
Het onderwerp kostprijzen en sturing is in de Nederlandse ziekenhuizen en zeker ook in de rest van de curatieve sector inmiddels een ingeburgerd begrip. De belangrijkste aanleiding voor kostprijzen was destijds de invoering van een nieuw bekostigingsstelsel. Sinds 2005 werden ziekenhuizen en zorgverzekeraars in steeds belangrijkere mate in de gelegenheid gesteld (vrije) prijsafspraken te maken over de te leveren zorg. Door deze invoering van (gereguleerde) marktwerking heeft het ziekenhuis meer de rol van ondernemer gekregen.
Deze ontwikkelingen binnen de curatieve sector sijpelen ook steeds verder door in de overige sectoren. Dit blijkt ook uit de diverse kostprijsmodellen voor de geestelijke gezondheidszorg, forensische zorg en geriatrische revalidatiezorg en uit de periodieke uitvraag over kostprijzen door de NZa. Mijn persoonlijke verwachting is dan ook dat een vergelijkbare uitvraag voor de langdurige zorg gaat plaatsvinden. De NZa laat op dit moment bijvoorbeeld al een onderzoek uitvoeren om het tarief te kunnen herijken.
Invloed externe ontwikkelingen op interne sturing
Daarnaast hebben zorginstellingen de afgelopen jaren steeds meer onderhandelingspartners gekregen met als gevolg dat ze steeds meer verschillende contracten, producten en tarieven moeten verwerken in hun administratie. ActiZ heeft in diverse publicaties bovendien aandacht gevraagd voor de dalende tarieven als gevolg van de onderhandelingsprocessen met zorgkantoren, zorgverzekeraars en gemeenten. Ontwikkelingen die tezamen met de toenemende liquiditeitsrisico’s een steeds prominentere rol innemen.
Verder worden veel zorgaanbieders geconfronteerd met een sterk toenemende druk op de financiële middelen mede als gevolg van meeropbrengsten die niet vergoed worden en bovendien geen gelijke tred houden met de kostenstijgingen en noodzakelijke investeringen. Dit noodzaakt tot aanpassingen in de interne sturing waarbij ondernemerschap voor zorginstellingen binnen de langdurige zorg meer en meer een vereiste is. Dit vereist niet alleen nieuwe vaardigheden van het management, het vraagt ook om een herziening van de sturing en beheersing van de organisatie en de instrumenten die hiervoor nodig zijn.
Nut en noodzaak
Inzicht in de kostprijzen van eindproducten is nodig om te weten welke tarieven dekkend zijn en voor welke producten een bewuste keuze gemaakt is vanwege substitutiemogelijkheden. Bovendien nuttig, omdat dit het inzicht verschaft in bijvoorbeeld verschillen tussen de efficiëntie van onder andere de personele inzet op de diverse producten, diensten en locaties. Het management moet zich deze verschillen aantrekken en onderzoeken waarom ze er zijn. Het moet intrigeren en ongeacht de verklaringen kan het management de goede dingen uit deze vergelijking overnemen. Daarmee creëert zij ook inzicht in de rendementsverschillen, want rendement betekent tenslotte geld. Kortom, criteria die noodzakelijk zijn bij het nemen van beslissingen op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Kostprijzen per product(groep) kunnen daarbij als instrument dienen om deze beslissingen bewuster, rationeler en logischer te maken.
Inbedding kostprijzen
Inbedding van kostprijzen start met het maken van onderscheid in bijvoorbeeld productcategorieën of bedrijfsonderdelen, want kostenallocatie is niet mogelijk zonder onderscheid. Zonder onderscheid bestaat er onvoldoende inzicht in de rendabele en onrendabele onderdelen. En zonder inzicht is er:
• Geen zicht op de feeders en de bleeders;
• Geen goede rapportage mogelijk;
• Geen sturing / risicomanagement mogelijk;
• Geen goede prognose mogelijk.
Senior adviseur zorg Finance Ideas
