Dat bedrag kon alleen maar geduid worden als een zeer omvangrijke en complexe terugroepactie. Ingegeven door Amerikaans aansprakelijkheidsrecht en wet- en regelgeving ten aanzien van informatieverstrekking naar aandeelhouders. Voor mij als verzekerde was direct duidelijk wat deze informatie voor mij als patiënt zou gaan inhouden. Het voorlopig moeten slapen zonder het medisch noodzakelijk voorgeschreven gebruik van een beademing CPAP-toestel. Voor mijn gezondheid een regelrechte ramp! Het hulpmiddel is medisch immers niet voor niets voorgeschreven door een specialist.
Niet wachten op Philips
Ik besloot dan ook om direct mijn eigen oplossing te kiezen voor deze voor mijn gezondheid uiterst ongewenste situatie. Wachten op Philips voor een snelle oplossing als verzekerde in Nederland, voor een voor de producent wereldwijd groot probleem leek mij een naïeve veronderstelling. Teveel gebaseerd op een op emotie gerichte gedachte over de Nederlandse oorsprong van het bedrijf. Minder op rationeel verstandig benaderen van het ontstane gezondheidsprobleem voor veel Nederlandse slaapapneu patiënten.
Binnen één dag na de eerste reacties op de terugroepactie door hulpmiddelen leveranciers had ik via een intensieve zoektocht op internet, binnen de EU- lidstaten, een nieuw toestel van een concurrerend merk kunnen bemachtigen. Voor een uiterst scherpe prijs welke voor dit soort toestellen normaliter gevraagd wordt. Mijn probleem als patiënt was daarmee gelukkig opgelost. Mijn schade was door eigen handelen beperkt. Een juridische verplichting die voor elke gedupeerde die schade claimt in een procedure door rechters getoetst wordt. Wat hebt u zelf ondernomen om de schade die u claimt beperkt te houden?
Ik realiseerde me direct dat voor mij het gezondheidsprobleem opgelost was maar dat mijn oplossing vanzelfsprekend niet voor alle gedupeerde apneupatiënten op zou gaan. Die zijn voor een oplossing geheel afhankelijk van het adequaat en competent doen oppakken van het probleem door de hulpmiddelenleveranciers en hun opdrachtgevers, de zorgverzekeraars met wie de leveranciers een contract hebben gesloten.
Tot op heden is het probleem voor de patiënten nog steeds niet opgelost. Hoe komt dat?
Kul-advies voor gedupeerde patiënten
Het antwoord op die vraag is niet moeilijk te geven. De hulpmiddelen leveranciers zijn afhankelijk van de oplossingen die Philips aandraagt en wachten derhalve rustig af. De overheid heeft bij monde van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd via een persbericht getracht de onrust bij de patiënten enigszins te temperen. Daarin wordt gesteld dat voor Nederland de onveiligheid van de toestellen vermoedelijk wel meevalt. Het persbericht moet vooral de patiënten die het gebruik van de onveilige toestellen hebben voortgezet, na advies en overleg met hun behandelend arts, enigszins geruststellen. Een persbericht zonder deugdelijk wetenschappelijke onderbouwing en daarmee feitelijk een kul-advies voor gedupeerde patiënten.
Lakse houding zorgverzekeraars
Zorgverzekeraars blijven opmerkelijk afwezig in deze affaire. Die verwijzen hun verzekerden naar de gecontracteerde hulpmiddelenleveranciers. Terwijl iedere patient als verzekerde een rechtsbetrekking onderhoudt met zijn zorgverzekeraar van wie de patient een toestel in bruikleen heeft ontvangen. De rechtsvraag die opdoemt is dan ook welke rechten en plichten er zijn ten aanzien van deze bruikleen overeenkomt van een medisch hulpmiddel en wat houdt de wettelijke zorgplicht in ten aanzien van deze terugroepactie?
Op die vragen had allang een duidelijk antwoord moeten komen vanuit de zorgverzekeraars en de overheid. Tenslotte betreft het geen product recall van een gewoon consumentenproduct. Zoals bijvoorbeeld een onveilige auto. Waar de gebruiker niet veel last van hoeft te hebben omdat er altijd alternatieve vormen van vervoer bestaan. Daarnaast wordt zijn gezondheid er niet door geschaad.
De lakse en uiterst afwachtende houding van zorgverzekeraars en de overheid is dan ook opmerkelijk te achten. Dat kan simpelweg liggen aan incompetentie om een dergelijk complex probleem adequaat op te kunnen lossen. Of het bewust op zijn beloop laten om financiële redenen en daardoor de focus bewust alleen te richten op Philips als veroorzaker van het probleem.
Wie is probleemeigenaar?
Bij elke schadeclaim dient aangetoond te worden of voldaan is door de zorgverzekeraars aan de inspanningsverplichting om de schade voor de gedupeerde slachtoffers te kunnen beperken. Anders gezegd; wie heeft de regie gehad in Nederland en wie is feitelijk de probleemeigenaar ten aanzien van onfortuinlijke situatie waarin de verzekerde patiënten sinds juni 2021 feitelijk verkeren?
Zorgverzekeraars kunnen niet langer voor die vraag buiten beeld blijven. Het heeft nu al veel te lang geduurd voordat alle patiënten een veilig vervangend toestel hebben ontvangen. Wat ik op eigen initiatief heb gedaan mocht allang verwacht worden van de zorgverzekeraars. Los van wat Philips nog gaat doen in Nederland. Op de wereldmarkt capaciteit van concurrerende toestellen veilig stellen en reserveren is wel het minste dat van zorgverzekeraars verwacht had mogen worden. Dan geef je aan je wettelijke zorgplicht serieus te nemen jegens je ernstig in hun gezondheid gedupeerde patient/verzekerden.
Dit zal echt niet de laatste keer zijn dat patiënten geconfronteerd worden met onveilige hulpmiddelen waarvoor geen alternatief direct voorhanden is. Ook in de toekomst moet dat probleem gemanaged worden op een wijze dat de schade voor de verzekerde beperkt wordt. Van deze product recall kan dus veel geleerd worden. Door zorgverzekeraars en de overheid. Aan laksheid en incompetentie heeft niemand iets! Dat maakt de schade voor patiënten alleen maar groter!
Antonie Kerstholt
Econoom en jurist