Wij leven in een samenleving waarbij het systeemdenken tot norm lijkt te zijn verheven, als we iets niet in een hokje kunnen plaatsen weten we er niet goed mee om te gaan. Tegelijkertijd gaat het in de sector waarin wij werken, in mijn geval de gehandicaptenzorg, om mensen. Werken met mensen betekent dat je uitgaat van de mens, en niet van een systeem.
De laatste tijd heb ik het gevoel dat het systeemdenken een steeds grotere rol gaat spelen. In toenemende mate worden wij in onze sector gehinderd door regelgeving en systemen die niet bijdragen aan het doel waartoe onze organisaties op deze aarde zijn. Een bijzonder voorbeeld uit recente ervaringen met de systeemwereld van accountants wil ik u hierbij niet onthouden.
Fraude in de zorg
Volgens onze accountant moeten wij rekening houden met de toenemende aandacht van de maatschappij voor fraude in de zorg. Uiteraard wil je geen fraude, maar dat moet je het begrip fraude wel beperken tot wat het ook echt is. Cliënten die bij ons dagbesteding volgen, doen dat in de regel op basis van een indicatie van negen dagdelen per week. Die negen dagdelen is eens verkregen door uit te gaan van tien dagdelen min een dagdeel voor een gemiddelde afwezigheid van de cliënt vanwege ziekte, vakantie etc. Nu hebben wij cliënten die niet ziek zijn en nauwelijks op vakantie gaan en dus meer dan negen dagdelen per week bij ons dagbesteding volgen, die wij ook registreren en declareren. Volgens de accountant is dat fraude.
Hoe beloont u uw medewerkers die productiever zijn dan gemiddeld? Door te zeggen dat ze de laatste maand niet meer hoeven te komen omdat ze anders teveel werken? Volgens mij niet, elke organisatie is juist blij met productieve medewerkers. Maar zo mag het blijkbaar niet werken bij cliënten. Uiteraard mag deze cliënt bij ons blijven komen, ook als de geïndiceerde dagdelen op zijn. Die nemen we wel voor onze eigen rekening, terwijl we zonder deze correcties op totaalniveau binnen de indicaties blijven en ook binnen onze afgesproken productie blijven.
Nietszeggende, voorgedicteerde verklaringen
Het systeemdenken van de Nederlandse Zorgautoriteit levert een controleprotocol op dat elk jaar omvattender wordt en verder af gaat staan van de praktijk. Onze accountant interpreteert dit protocol vervolgens op een strenge wijze. Dit resulteert in het genoemde voorbeeld en in een jaarlijkse groei van eigen nietszeggende, voorgedicteerde verklaringen die we moeten leveren en waar de accountant een stempel op kan zetten. Met als primair doel dat de accountant niet de ‘schuld’ kan krijgen mocht er toch onverhoopt iets niet precies in de hokjes passen. Secundair (of haal ik primair en secundair door elkaar?) levert het ook weer extra omzet op voor de accountant.
Ik ben opgegroeid in een computertijdperk waarin op de achterkant van de vierkante zwarte kist een mooie vierkante zwarte knop zat: de resetknop. Ik mocht deze niet aanraken want dan ging al het werk verloren. Een resetknop die ons helpt de huidige systeemwereld te brengen naar de menselijke maat lijkt me echter zeer wenselijk. Ik heb ‘em alleen nog niet kunnen vinden. Helpt u mij zoeken?
