Wij bezochten onlangs een invitational conference over het medisch en verpleegkundig onderwijs in Nederland. Dit omdat binnen een tijdsspanne van drie á vier generaties het stukgoed van de gezondheidszorg de moeder- en kindzorg tot maatwerk is verworden, terwijl in diezelfde periode de ouderenzorg het nieuwe stukgoed is geworden.
Het blijkt dat de studenten van nu, worden opgeleid voor morgen, door hen te onderwijzen over het stukgoed van gisteren…
Zorgopleidingen
Op de universiteiten, de HBO en de MBO instellingen is het afgelopen jaar gemeten hoe het met de kennis over de ‘gerontologie en geriatrie’ is gesteld. Aan het einde van de opleidingen blijkt die kennis bar tegen te vallen, soms zelfs stijgt die kennis niet uit boven die van middelbare scholieren. Dat kunnen wij de studenten niet verwijten. Zowel in het wetenschappelijk als in het beroepsonderwijs is er bar weinig aandacht voorde zorg voor ouderen: slechts enkele procenten van de onderwijstijd wordt direct of indirect gerelateerd aan de cure en care voor ouderen. Dit is wel een zeer opmerkelijke discrepantie wanneer nu al meer dan de helft van het volume aan zorg draait om oude mensen.
Ouderenzorg niet populair
Ook de beelden waarmee de studenten de onderwijsinstellingen betreden stammen uit een ver verleden. Uit het onderzoek blijkt ook dat 2 procent van de medisch studenten en 15 procent van de verpleegkundigen met ouderen wil gaan werken. Kindergeneeskunde en ‘de kraam’ staan hoog op lijstjes. Blijkbaar zijn de toekomstige professionals wel goed geïnformeerd dat de zorgeen mooi vak is, maar dat het vooral ouderen betreft is bij velen nog niet doorgedrongen.
De aanwezigen op de conferentie waren aangenaam verrast door de komst van minister Bussemaker van OC&W. In haar vorige levens was zij als staatssecretaris op VWS verantwoordelijk voor het Nationaal Programma Ouderenzorg, en als rector van de Hogeschool in Amsterdam verantwoordelijk voor de beroepsopleiding in de zorg. Het kostte haar dan ook geen enkele moeite om haar mantra, ‘de oudere staat centraal’, ook op het huidig medisch en verpleegkundig onderwijs toe te passen. “Extra maatregelen zijn nodig omde zorgvoor ouderen te blijven verbeteren. We moeten opleiden vanuit een ander perspectief.” Daarbij noemde zij Florence Nightingale 2.0 als het nieuwe rolmodel. “Bedenk manieren om het vak scherper, mooier en realistischer in beeld te brengen,” maande zij de zaal toe. “Ook is er nog een wereld te winnen in de samenwerking tussen MBO/HBO/WO zorgopleidingen.”
Ouderen worden
Nederland is volstrekt overrompeld door de snelheid waarmee zij oud is geworden. Het is geen drama maar een ongekend succes dat wij ‘gezondheidzorgers’ in zo’n korte tijd de meeste ziekte en sterfte op jonge leeftijd hebben weten uit te bannen. Nu zien we ons geconfronteerd met een nieuwe uitdaging. Laten we wakker worden uit een boze droom en beginnen om het medisch en verpleegkundig onderwijs aan de nieuwe werkelijkheid aan te passen.
Rudi Westendorp, Directeur Leyden Academyon Vitality and Ageing
Wim van Minnen, Directeur CSO, de koepel van ouderenorganisaties