Solidariteit is de hoeksteen van ons zorgstelsel. Gezond is solidair met ziek. Dat is een groot goed. Dat grote goed is geborgd in de zorgverzekeringswet. Die zorgt ervoor dat iedereen in Nederland, gezond of ziek, verzekerd is voor een breed pakket van zorg, en dat iedereen voor die verzekering geaccepteerd wordt.
Dit solidaire stelsel waarin iedereen recht heeft op een brede zorgverzekering en de vergoeding van de noodzakelijke zorgkosten staat of valt bij één ding: iedereen moet zijn of haar premie betalen. Want het is onacceptabel dat de solidariteit van degene die wél premie betaalt, en dat is gelukkig het merendeel van de verzekerden, zo ver wordt opgerekt dat zij de rekening van degene die weigert te betalen ook gepresenteerd krijgen. Dat betekent vroeg of laat het einde aan de solidariteit en daarmee de einde aan het stelsel.
Wanbetalers aanpakken
Daarom is het goed dat we sinds 2009 specifieke en stevige wettelijke maatregelen hebben om de wanbetalers aan te pakken. Met de wet is beoogd te voorkomen dat mensen wanbetaler worden, te zorgen dat wanbetalers alsnog premie betalen en te bewerkstelligen dat wanbetalers terugkeren naar een normaal patroon van premiebetaling bij hun zorgverzekeraar.
Wie een half jaar geen premie heeft betaald wordt aangemeld bij het College voor Zorgverzekeringen dat de premierelatie over neemt. Het CVZ heft een bestuurlijke premie ter waarde van 130 procent en kan zware middelen inzetten om te zorgen dat het geld ook daadwerkelijk binnen komt. Deze wet heeft er toe geleid dat meer mensen premie zijn gaan betalen. Dat is een zeer gewenste ontwikkeling. De wet werkt en levert daarmee een fundamentele bijdrage aan het in stand houden van de solidariteit in de zorgverzekeringswet.
Boete-regime
Echter, het blijkt ook dat mensen die eenmaal in het regime van de boete premie zitten, hier moeilijk weer uit komen; de instroom is hoger dan de uitstroom. Door de verhoogde premie die geheven wordt, vaak in combinatie met een geringe aflossingscapaciteit, blijven velen vast zitten in het boete-regime. Het is daarom goed dat er een wetswijziging voor ligt waarmee voor mensen die écht werken aan goed betaalgedrag en het terugbrengen van hun schulden uitstroom naar een normaal regime sneller mogelijk wordt.
Wetswijziging
De voorgestelde wetswijziging lost echter één probleem niet op: er is een beperkte groep die zich op allerhande manieren aan de premiebetaling onttrekt. Deze mensen blijven echter wel recht hebben op zorg uit de basisverzekering. Deze groep is een ernstige bedreiging voor de solidariteit, aangezien solidariteit zich niet kan en mag uitstrekken tot profiteurs. In Zwitserland bestaat de mogelijkheid om mensen die zich structureel aan de premiebetaling onttrekken het recht op niet noodzakelijke zorg te ontzeggen. In de praktijk blijkt dit weer tot nieuwe problemen te leiden omdat klachten hierdoor verergeren en de maatschappelijke rekening minstens even hoog wordt. Aantrekkelijker zou het zijn als we naast de bestaande wettelijke maatregelen aanvullende wegen weten te vinden om het restant aan hardnekkige wanbetalers aan te pakken. Het panacee voor deze problematiek heb ik helaas nog niet gevonden en ik sta daarom open voor suggesties. De oplossing zit wat mij betreft in ieder geval niet in nog meer inkomenssolidariteit in de zorgverzekeringswet. Die is via de zorgtoeslag al ruim voldoende geborgd. De solidariteit tussen gezond en ziek moeten we ondersteunen door de notoire wanbetalers hard aan te pakken, niet door de kosten nog meer dan nu al het geval is te herverdelen.
Arno Rutte
Tweede Kamerlid voor de VVD