Eerder dit jaar was er debat over het wel of niet invoeren van een publiek zorgsysteem zoals de National Health Service (NHS). Het invoeren van zo’n systeem is geen goed idee schreef ik eerder. Dat neemt niet weg dat goed gejat nog altijd beter is dan slecht bedacht.
Net zoals bij ons zijn er in Engeland proeftuinen opgezet. Het blijkt dat onze proeftuinen weliswaar op sommige punten succesvol zijn, maar dat de resultaten toch veelal bescheiden zijn. Naast deze officiële proeftuinen gebeurt er natuurlijk van alles, soms met aansprekende successen: denk aan de zinnige zorg aanpak in Bernhoven, de introductie van Value Based Health Care, ParkinsonNet, etc.
Leren wat werkt
In de NHS zijn in 2015 vijftig proeftuinen opgezet. Voorbeelden zijn het opzetten van een Accountable Cancer Network in Londen en Manchester, het delen van ggz-bedden op regionaal niveau om wachtlijsten te voorkomen en huisartsen die werk maken van beter zelfmanagement door hun patiënten.
Zijn ze allemaal succesvol? Zeker niet, maar dat is ook niet de doelstelling als zodanig, het gaat vooral om het leren wat wel en niet werkt. En, als er iets werkt dit vervolgens opschalen en landelijk implementeren. Dat vergeten wij nog wel eens. Het heeft er mede mee te maken dat de Engelsen een meer top down organisatie erop nahouden, waardoor er makkelijker geïmplementeerd kan worden.
Regionale samenwerking
Samenwerking tussen zorgaanbieders is hard nodig, maar tegelijkertijd knap lastig. Een begin van een oplossing zijn Sustainibility and Transformation Partnerships (STP’s). Dit zijn regionale netwerkorganisaties (ongeveer een per miljoen inwoners) waarin zowel gemeenten, zorginkopers, zorgaanbieders gemeenschappelijke zaken zoals preventie, ketensamenwerking en capaciteitsplanning voor de regio bespreken en proberen via consensus tot besluiten te komen.
Dit lukt natuurlijk niet altijd en sommige STP’s zijn dan ook eindeloze vergadercircuits. Echter, op aanwijzing van de overheid zetten ze nu governancestructuren op, waardoor ze slagvaardiger gaan opereren. Het is nog te vroeg om te bezien of alle STP’s daadwerkelijk waarde zullen toevoegen, maar sommige boeken al goede eerste resultaten.
De volgende stap die door de beleidsmakers in Engeland wordt aangemoedigd is het omvormen van STP’s in zogenaamde Accountable Care Systems, waarbij 1e en de 2e lijn nauwer met elkaar samenwerken in een overkoepelende organisatie, vaak in combinatie met shared savings om zo substitutie en verschuiven van medewerkers tussen organisaties mogelijk te maken.
Minder schotten
Je hoeft maar een (Nederlandse) beleidsanalyse te lezen en een van de knelpunten die altijd genoemd wordt zijn de financiële schotten in de zorg. Ze leiden tot afwenteling van kosten tussen domeinen en langs elkaar heen werkende zorgpartijen. De impact wordt in Nederland geschat op minimaal 1,5 mrd onnodige kosten per jaar.
In Engeland worden in toenemende mate budgeten van gemeenten de zorginkopers gebundeld om zoveel mogelijk schotten, beheers- en administratiekosten te voorkomen. Clinical Commissioning Groups (CCG’s – de inkopers van zorg) fuseren met de inkopers in het sociaal domein (de gemeente). Dit is in het Nederlandse systeem van meerdere zorgverzekeraars per gemeente nog niet zo makkelijk ingevoerd, alhoewel je met virtuele budgeten en goede data-analyse die patiëntstromen in kaart brengt wel verbeteringen kan bereiken. Of beter nog: door het verschuiven van de financiële kaders (bijvoorbeeld de hele ouderenzorg in de Zvw) een deel van de schotten daadwerkelijk verminderen.
Centrale zorginkoop
Waar we hier nog wel eens klagen over te weinig zorgverzekeraars, is in de NHS het tegenovergestelde het geval. Er zijn ruim 200 (!) CCG’s actief, die gemiddeld voor zo’n 200.000 inwoners zorg inkopen. Dit inkoopmodel werkt matig voor een zorgaanbieder van enige omvang en dus met veel CCG’s te maken heeft. Een erg herkenbaar probleem voor Nederlandse zorgaanbieders ook, bijvoorbeeld aanbieders die met vele gemeenten te maken hebben voor het leveren van jeugdzorg. Om dit op te lossen zijn veel CCG’s nu aan het fuseren.
Waar we dus niet jaloers hoeven te zijn op die CCG’s, is er ook een deel van de zorginkoop in Engeland waar we wél goed naar moeten kijken. Dit is de inkoop waar vanuit Londen voor het hele land complexe zorg wordt ingekocht. Voor zorg zoals protonentherapie en andere dure infrastructuur lijkt dit een meer doelmatige manier van inkopen aangezien overcapaciteit voorkomen wordt. Een uitzonderingskader voor zorgverzekeraars voor gezamenlijke inkoop van dit type zorg is daarmee een goed idee en aanpassing van de mededingingsregelgeving is dan nodig.
Transparantie
Nederland scoort niet briljant op transparantie in de zorg. We staan op een gedeelde 7e plek van 32 OECD landen, terwijl Engeland op nummer 4 staat na de Scandinavische landen. In Engeland wordt door de overheid meer verplicht openbaar gemaakt. We kennen in Nederland natuurlijk ook een positieve ontwikkeling qua transparantie (er is veel meer informatie dan een paar jaar terug), maar het organiseren van meer vanzelfsprekendheid en een sturende aanpak door de overheid geeft de noodzakelijk versnelling.
Partner bij KPMG Health, werkte in 2016 -2017 bij KPMG in Londen voor de NHS
