Heel veel ouderen zijn eenzaam. Er zijn vrijwilligers genoeg om daar iets aan te doen. Maar ze weten elkaar niet te vinden.
Nederland telt meer dan vier miljoen mensen van 55 jaar en ouder. En dat aantal zal de komende jaren alleen nog maar toenemen. Uit onderzoek van TNS/NIPO blijkt dat een op de vier ouderen zich eenzaam voelt. En van dat miljoen mensen zijn er tweehonderdduizend die extreem eenzaam zijn. Die hooguit eens in de maand een ander gezicht zien. Die niet of nauwelijks de deur uit gaan. Voor wie, als ze geluk hebben, de thuiszorg het enige aanspreekpunt is.
Langer thuis
Moeten we dat willen als samenleving? Hoe zal het gaan als na 1 januari de grote veranderingen in de zorg hun beslag hebben gekregen en steeds meer ouderen langer thuis blijven wonen? Ouderen willen dat ook. Begrijpelijk. Je eigen huis is zoveel vertrouwder dan een verpleeg- of verzorgingshuis. Maar thuis blijven wonen, moet wel kunnen. Je kunt niet drie hoog achter wonen zonder lift als je gebrekkig ter been bent en afhankelijk van een rollator.
Maar ook als je wel goed thuis kunt wonen, ben je er niet. Patiëntenfederatie NPCF heeft onder haar panel van twintigduizend leden onderzocht of mensen weten waar ze terecht kunnen voor hulp in huis, voor kleine klusjes, boodschappenhulp of gewoon een goed gesprek.
Onthutsend
De conclusies zijn onthutsend. Er zijn tal van websites waar mensen kunnen aangeven of ze vrijwilligerswerk willen doen, of een vrijwilliger zoeken voor kleine hand en spandiensten. Denk bijvoorbeeld aan websites als wehelpen, zorgvoorelkaar, buurthulp, makkie, beterthuis, buuv of hulpindebuurt. Maar bijna niemand weet ze te vinden. Onbekend maakt hier letterlijk onbemind.
Vrijwilligers genoeg
En dat is zorgelijk. Want als we die websites goed bekijken, blijkt dat er heel veel aanbod is van vrijwilligerswerk. Veel meer zelfs dan er wordt gevraagd. Tal van mensen zijn graag bereid een ander te helpen. Om niet, of voor een kleine tegemoetkoming in de (reis)kosten. Maar het aanbod vindt de vraag niet en de vraag weet niet waar het aanbod zich verschuilt.
Valkuil
Hier ligt letterlijk een gat in de markt. We willen dat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen. Ontzorgen wordt het nieuwe woord. Geef niet alle zorg die kan, maar beperk je tot de zorg die wordt gevraagd. Die echt nodig is. De grijze ruimte daartussen is de valkuil van de eenzaamheid. Dat gat moeten we vullen met vrijwilligers. Het is geen verdringing, want het gaat om zorg die nu ook niet wordt geboden. De boodschappenhulp, het gras maaien, gewoon een praatje en een kopje koffie.
De vraag is er, anders waren er geen miljoen eenzamen. Het aanbod is er ook. Hoeveel mensen zijn niet gestopt met werken, maar niet klaar met werken? Niet elke gepensioneerde wil de hele dag rustig thuis blijven. Zij zijn graag bereid iets voor een ander te doen, maar weten niet hoe ze die ander kunnen vinden.
Eerste stap
Wie slaat de brug tussen deze vraag en aanbod? Welke gemeente steekt zijn nek uit en gaat hiermee aan de slag? Je helpt mensen die willen aan een zinvolle en dankbare dagbesteding en je haalt de eenzame oudere uit het isolement. Laat eenzaamheid niet volksziekte nummer één worden. De oplossing ligt voor het grijpen, maar wie zet de eerste stap?
Wilna Wind
Directeur NPCF