Wijkverpleegkundigen: schets een eerlijk beeld van de zorg

Een commissie onder leiding van Wouter Bos heeft nagedacht over hoe de zorg thuis er in de toekomst uit moet zien. Aanvankelijk lazen we in het rapport van deze commissie weinig nieuws: Ga bouwen! Werk digitaal! Werk samen! Aanbevelingen waar niemand tegen kan zijn en die we nu al toepassen (behalve bouwen, dat laten we graag aan anderen..). Maar gelukkig lazen we ook enkele interessante en baanbrekende aanbevelingen, waar wij als professionals graag op reageren.

Geen Wlz voor thuiswonende ouderen

Als wijkverpleegkundigen komen wij voornamelijk bij ouderen, vaak alleenstaand. Dit maakt het bij geestelijke en lichamelijke achteruitgang moeilijker om zelfstandig te blijven wonen.

De verschillende financieringsstromen maken het er niet makkelijker op. We hebben last van de schotten en van het gat tussen de zorgverzekeringswet en  de Wmo. Dit overbruggen we nu met zorg vanuit Wlz en een experiment om andere vormen van ondersteuning in te zetten.

Het zou geweldig zijn als we een ondersteuner thuis aan kunnen stellen die langskomt voor een half uurtje, juist voor kleine hand-en-spandiensten. Bijvoorbeeld om een broodmaaltijd te maken, samen te koken en een afwasje te doen. Op het juiste moment de juiste ondersteuning. Dat helpt om langer zelfstandig te zijn met mantelzorgers in een gezonde balans. Dat kan met minder schotten, dat geeft meer overzicht (en dus regie) voor cliënten en mantelzorgers en een stuk minder administratie voor ons.

We zijn het eens met de Commissie Bos, dit kan alleen als de mogelijkheden verbreed worden om de juiste zorg en ondersteuning in te zetten. Het vergroot de kwaliteit van leven van cliënten, ontlast mantelzorgers enorm en zorgt ervoor dat wij doelmatige zorg blijven leveren zoals wijkverpleging bedoeld is. Wij, wijkverpleegkundigen, kunnen in gesprek met client en mantelzorger prima inschatten welke zorg en ondersteuning op welk moment nodig is. Zo blijft er ruimte over om meer cliënten in zorg te nemen.

Andere woonvormen voor ouderen

Geclusterd wonen; het klinkt als een ideale oplossing. Er is een ontmoetingsruimte waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten. Vitale ouderen helpen hun buren die niet meer goed vooruit kunnen. Helaas maken wij het in de wijk ook anders mee. De activiteiten die georganiseerd worden, worden bezocht door een vaste groep bewoners. Er zijn veel medebewoners die geen aansluiting kunnen vinden en zich niet vanzelfsprekend welkom voelen in de ontmoetingsruimte. Juist de groep die al een stabiel netwerk heeft, weet elkaar te vinden. De kwetsbare groep, voor wie het geclusterd wonen in theorie een uitkomst zou zijn, blijft alleen en kwetsbaar.

Hiermee zeggen wij niet dat geclusterd wonen niet zou kunnen werken. Wel zeggen we dat je moet investeren om juist ook de kwetsbare bewoners te betrekken. Dit betekent tijd en geld voor wijkverpleegkundigen en andere sociaal-maatschappelijke werkers in de gemeenten om hiermee samen aan de slag te kunnen gaan.

Onze rol als wijkverpleegkundige

Wij herkennen ons in de rol die de commissie schetst van de wijkverpleegkundige. Sterker nog, dat doen we al voor een groot deel. Onze insteek is steeds meer gericht op preventie en het voorkomen en uitstellen van zorg. Dus zo lang mogelijk vitaal en actief blijven, meedoen en daardoor een netwerk onderhouden. Bij elke nieuwe zorgvraag naar wijkverpleging maken we een kritische afweging wat er echt nodig is en gaan we in gesprek over alternatieven.

Professionele zorg is niet altijd de oplossing. Gesprekken hierover met mensen zijn vaak moeilijke gesprekken. We merken dat wij soms al verder zijn, dan de mensen die ons om hulp vragen. Wij zien andere mogelijkheden en dat strookt niet altijd met de verwachting die mensen hebben. Maar we zien dat we mensen helpen om anders naar hun zorgvraag te kijken. Met andere oplossingen, die veel beter helpen om zelfstandig te blijven. Dat wordt misschien wel de essentie van ons werk en dat is de weg die wij opgaan. En dit kunnen we niet alleen, die weg zullen we met z’n allen moeten volgen. We willen die handschoen graag oppakken en het liefst samen met onze collega wijkverpleegkundigen van andere organisaties. We zijn er van overtuigd dat we dit vooral samen moeten doen!

Laten we allemaal een volledig en eerlijk beeld schetsen van de zorg nu en in de toekomst. Dat er schaarste is, dat een vraag naar zorg niet altijd beantwoord kan of hoeft te worden met de inzet van professionele zorg, dat er ook van mensen zelf en hun omgeving een proactieve en solidaire opstelling verwacht wordt. En dat we moeten kijken hoe we mensen mee kunnen nemen in deze verandering. Dát verhaal moet verteld worden en niet alleen door de mensen in de zorg.

Malou van Puijenbroek, Céline Koenraat en Angelique Willems

Wijkverpleegkundigen bij Thebe