Professionals sturen patiënten verkeerd door omdat ze te weinig weten over het zorgstelsel. En belangrijke kennis over de zorg dreigt door versnippering onvindbaar te worden. Tijd voor vakgebied overstijgende bijscholing. Verplicht.
Voor patiënten is het zorgstelsel met verschillende wetten, geldstromen en een veelheid aan instanties soms een doolhof. Als je aangewezen bent op zorg, is het niet alleen frustrerend de route te moeten zoeken, je kan echt verdwalen.
Patiëntenfederatie Nederland, Ieder(in) Ypsilon en MIND deden onlangs onderzoek bij 384 mensen over hun ervaringen in de langdurige zorg. Zij concludeerden in een gezamenlijke rapport: “Het regelen van passende zorg wordt als te ingewikkeld ervaren. Mensen zoeken lang naar het juiste loket of laten een professional alles regelen, waardoor eigen keuzes minimaal zijn. Informatie over mogelijkheden, keuzes en hoe dingen te regelen, is onvindbaar en onbegrijpelijk voor mensen.”
Verkeerd doorsturen
Echt vervelend wordt het als ook de zorg- en welzijn-professional de weg niet weet. Toch is dat volgens de patiëntenorganisaties helaas wel het geval. “Mensen merken dat professionals en instanties vooral kennis hebben van hun eigen domein, maar niet van andere mogelijkheden en domeinen die voor mensen wel relevant zijn. Hierdoor krijgen mensen onvolledige informatie of worden naar verkeerde instanties doorgestuurd”, is de constatering uit het onderzoek ‘Als zorg en/of ondersteuning nodig is…’. Een wake up call dat er iets moet gebeuren.
Versnipperde kennis
Een tweede wake up call kwam onlangs van het Rathenau Instituut. Veel publieke kennisorganisaties werken vanuit thema’s en – ondanks gezamenlijke initiatieven – is er ‘sprake van verkokering’. Kennis raakt versnipperd en ‘dreigt onvindbaar te worden’. Hierbij komt dat de manier waarop deze organisaties hun kennis ontsluiten, verspreiden en bruikbaar maken onvoldoende aansluit bij de behoefte van de professional. Terwijl die professional juist veel behoefte heeft aan brede informatie. Want de patiënt verwacht samenhang in de zorg die hij nodig heeft.
Verplichte scholing
Beide rapporten leggen (nog maar eens) bloot dat zorg- en welzijn organisaties en professionals teveel met alleen het eigen deelgebied bezig zijn. Hoe krijgen we de luiken open? Om te beginnen lijkt het mij nuttig als zorg- en welzijnsprofessionals verplichte bijscholing krijgen over het zorgstelsel in elkaar zit. Voor veel professionals is de scholing voor het eigen vakgebied geregeld. Laten we dat uitbreiden met verplichte cursussen en trainingen die veel breder informeren: Wie zijn belangrijkste partijen buiten het eigen werkveld, hoe zien de wetten eruit, hoe loopt de financiering?
Dat klinkt wellicht nog wat abstract. Het gaat dan om antwoorden op vragen als: Hoe handelt de gemeente bij het uitvoeren van de Jeugdwet? Kan een patiënt een persoonsgebonden budget krijgen als zijn/haar zorg onder de Zorgverzekeringswet valt? Wie geeft psychische zorg in de eerste lijn? Wat is de rol van de huisarts bij de Wet Maatschappelijk Opvang? En wat doet nou het CIZ en wat doet het CAK?
Patiënten komen met dit soort vragen en u wilt ze dan de weg kunnen wijzen, toch?
Verplichting
Zoal u wellicht is opgevallen, wil ik deze scholing over het zorgstelsel verplicht stellen. Hier heb ik drie redenen voor. 1: iedereen die in de zorg actief is, moet het speelveld kennen. 2: door dit onderdeel te verplichten, kan het snel een plek krijgen in het scholingsprogramma. 3: verplichting maakt het interessant voor partijen om voldoende aanbod te creëren voor cursussen en trainingen.
Chef zorg De Argumentenfabriek en auteur van Zó werkt de huisartsenzorg
