‘Zorgbestuurders moeten meer oog hebben voor het maatschappelijk belang!’ is een veelgehoorde hartenkreet. Wat is eigenlijk het maatschappelijk belang van de zorginstelling? Goede zorg leveren, werkgelegenheid bieden, innoveren van de zorg en/of andere zaken?
‘Zorgbestuurders moeten meer oog hebben voor het maatschappelijk belang en minder voor het belang van hun eigen instelling! Het gaat tenslotte om publieke middelen die zij uitgeven!’ In discussies over de rol van de zorgbestuurder komt vroeger of later deze hartenkreet naar boven. Het maatschappelijk belang versus het belang van de instelling, waarbij na enig doorvragen bedoeld wordt dat de zorgbestuurder vooral bezig is de eigen instelling te laten groeien zonder te kijken of dit wel een maatschappelijk belang dient. De hier gecreëerde tegenstelling is echter een valse en een gevaarlijke. Een dergelijke versimpeling van de werkelijkheid leidt tot het risico van of-of keuzes als ‘het maatschappelijk belang gaat altijd boven het instellingsbelang’ of vice versa.
Maatschappelijk belang
Om te beginnen: wat is eigenlijk het maatschappelijk belang van de zorginstelling? Is het goede zorg geven aan zieke burgers die dat nodig hebben, of is het werkgelegenheid bieden in de regio waar de instelling staat, of is het opleiden van nieuwe professionals voor de toekomstige zorg, of is het innoveren van de zorg zodat bij gelijk blijvende kosten meer mensen goede zorg krijgen, of is het samenwerken met ketenpartners in de zorg voor bijvoorbeeld kwetsbare ouderen, is het meedoen aan programma’s voor leefstijlverbetering?
Dat is het allemaal! Hét maatschappelijk belang bestaat niet. Maar borgen van bovenstaande belangen behoort tot het dagelijks werk van de zorgbestuurder. Regelmatig zullen zich hierbij dilemma’s voordoen, doordat belangen strijdig kunnen zijn: we verbeteren de zorg in samenwerking met een ketenpartner, maar daarmee dreigt ook omzetverlies en verlies van banen in de organisatie. De kunst is duidelijk te maken op grond van welke waarden een dergelijk dilemma wordt opgelost. Een zorgbestuurder is dus voortdurend bezig met maatschappelijke belangen!
Breder belang
Maar toch. Vanwaar dan toch die roep om meer aandacht van zorgbestuurders voor het maatschappelijk belang? Mogelijk gaat het hierbij om een breder belang, breder dan de hierboven beschreven belangen die direct te maken hebben met de taken en rollen van de zorginstelling, een meer politiek-maatschappelijk belang. Niet voor niets koppen de kranten: ‘Zorg belangrijkste thema komende verkiezingen!’.
De zorg is in beweging. Een andere kijk op gezondheid, meer aandacht voor kwaliteit van leven, ‘moet alles wat kan?’, de burger aan het roer van zijn eigen gezondheid. Veranderingen in het zorgstelsel die hieraan tegemoet willen komen, gaan echter gepaard met bezuinigingen, vanwege te sterk stijgende zorgkosten. Blijft de solidariteit overeind, mogen er verschillen in zorg zijn afhankelijk van je woonplaats? Hoe gaat de zorg eruit zien?
Thuisverzorgd.nl
Komt er naast Thuisbezorgd.nl ook Thuisverzorgd.nl? Laagdrempelig beschikbaar op de tijd dat het nodig is: ondersteund door nieuwe technologie van onder meer geavanceerde monitoring thuis. Zal Thuisverzorgd.nl (en .eu) puttend uit expertise van zorginstellingen uit de nu nog aparte zorgsectoren gaan voorzien in de benodigde zorgnetwerken?
Deze beweging moet niet alleen een debat van politici zijn als inzet voor de verkiezingen. Ook hier ligt een maatschappelijk belang voor zorgbestuurders. Zij moeten zich mengen in dit debat niet om hun instelling te beschermen tegen verandering maar om hun kennis te delen en te helpen een verandering in gang te zetten die de zorg ook in 2030 toegankelijk, van goede kwaliteit en betaalbaar houdt.
Rvb-voorzitter GGz Centraal en voorzitter NVZD Governancecommissie
