Zorginkoop draagt onvoldoende bij aan de zorgvraag. Dat zegt Pauline Meurs van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in het advies ‘Zorgrelatie centraal’. De RVS wil daarom een ander perspectief op zorginkoop.
Zorginkoop is bij de invoering van de Zorgverzekeringswet geïntroduceerd om burgers zorg te garanderen: tijdig, goed en betaalbaar. De huidige werkwijze van zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten (de zorginkopers) kost te veel tijd en levert te weinig op. De ontwikkeling van zorg, innovatie en preventie wordt nu soms zelfs belemmerd. “Het middel zorginkoop is een doel geworden”, aldus het onafhankelijke adviesorgaan van de regering.
Voor een nieuw perspectief is het nodig dat inkopers en aanbieders meerjarenafspraken maken om te bepalen wat in de individuele zorgrelatie tussen patiënt en behandelaar moet gebeuren. Samenwerking tussen alle betrokkenen en bijvoorbeeld het delen van zorginformatie horen daarbij. Goede praktijkvoorbeelden dienen ‘sneller en vaker’ toegepast te worden vanwege de toenemende zorgvraag en de stijgende kosten, aldus de RVS.
Kansen gemist
Mijns inziens zijn voor de ontwikkeling van zorginkoop opvallende afwegingen gemaakt en kansen gemist. Zo is de terminologie niet aangepast: zorginkoop wordt geen zorgpartnerschap genoemd om de gemeenschappelijke doelen te duiden en strategisch in contracten te verankeren. De patiënt is geen ‘burger’ of ‘mens’ genoemd om zo de ondeelbare burger, die zich tenslotte niet kan opknippen, te duiden. Dat is essentieel voor betrokkenen om de burger steeds centraal te houden. Het helpt ook om de schotten in de zorg weg te nemen, in het belang van de burger en de houdbaarheid van ons zorgstelsel.
Pas laat in het rapport wordt het noodzakelijke vertrouwen tussen partijen genoemd. Te laat denk ik, gezien het huidige onderlinge wantrouwen. Daarbij wordt te eenzijdig vertrouwd op meerjarenafspraken. Tot slot is voor de solidariteit en de betaalbaarheid meer adequate regievoering nodig. Duidelijk vermeld is het nut van regionale inkoop van acute zorg. Minder duidelijk is wat regie betekent en regievoering voor alle reguliere zorg vereist, zoals bij het delen van zorginformatie voor burger en professional.
De inkoper heeft formele regierol, maar die wordt in de praktijk onvoldoende ingevuld. Onvermeld zijn de heel andere competenties die daarvoor nodig zijn. Te denken valt aan adequaat contracteren, met betrokkenen afstemmen, informatie, kennis en kunde benutten. Allemaal nodig voor ‘zorgrelatie centraal’, in de behandelkamer en ook binnen inkoop.
De burger vraagt maatgerichte ondersteuning om als mens te blijven participeren. Professionals moeten dat mogelijk maken. Een robuuster en toekomstbestendig perspectief draagt daaraan bij.
Zelfstandig managementconsultant voor zorginstellingen en zorgverzekeraars
