Het moet anders in de AWBZ-zorg. Maar hoe? De discussies gaan over efficiëntere zorg en stelselwijzigingen. Overheveling van bepaalde delen van zorg van AWBZ naar de Zorgverzekeringswet (ZVW) of de WMO hoort daarbij. Keuzes over stelselwijzigingen zijn makkelijk uitgesproken. De praktijk is echter weerbarstig.
Geriatrische revalidatiezorg
We waren als VVT-branche blij met de keuze van overheveling van geriatrische revalidatiezorg naar de Zorgverzekeringswet in 2009. Deze zorg is kortdurend, multidisciplinair en op herstel gericht en past daar beter. In een intensief traject zijn ActiZ, zorgorganisaties, VWS en ketenpartners al vier jaar bezig om deze overheveling voor te bereiden. Vanaf 2013 is het dan zover: dan wordt de geriatrische revalidatiezorg uit de ZVW betaald.
Is het dan allemaal geregeld? Nee. Het baart mij zorgen dat er nog veel losse eindjes zijn. Zo kwamen de laatste beleidsregels van de NZa pas in december. Zorgorganisaties hebben daardoor hun bedrijfsvoering en informatievoorziening nog niet kunnen aanpassen.
Buiten de boot
Daarnaast dreigen straks honderden mensen buiten de boot te vallen. Dat zijn onder andere ouderen die thuis woonden en na ziekenhuisopname niet meer naar huis kunnen terugkeren maar die wel revalidatie nodig hebben. Zij kunnen niet in het AWBZ-systeem (Zorgzwaartepakket 9b) worden opgenomen. Bijvoorbeeld de cliënt die thuis een zeer zware CVA krijgt en daarna niet meer thuis kan wonen door de gevolgen van de CVA. Zolang hij nog niet aan revalidatie toe is, kan hij niet in het verpleeghuis terecht.
Ingewikkelder
Geriatrische revalidatiezorg wordt meestal gegeven na een ziekenhuisopname. Maar niet altijd. Vanaf 2013 is het echter niet meer mogelijk om geriatrische revalidatiezorg vergoed te krijgen zonder dat daar een ziekenhuisopname aan vooraf gaat. Een oudere zou dan eerst naar een ziekenhuis moeten, voor hij aanspraak kan maken op revalidatie in een verpleeghuis, terwijl die ziekenhuisopname helemaal niet nodig is. De oplossing die vanuit VWS nu wordt voorgesteld, is een langer verblijf in het ziekenhuis, in plaats van een snelle doorstroom naar een verpleeghuis waar meteen begonnen wordt met revalidatie. Dat maakt het stelsel niet efficiënter, maar juist ingewikkelder en duurder.
Lange adem
Wat mij vooral zorgen baart, is dat ondanks deze ervaring van een langdurig en ingewikkeld proces over een relatief klein onderdeel van de AWBZ (circa 800 miljoen euro), het regeerakkoord suggereert dat stelselwijzigingen naar WMO en ZVW snel te realiseren zijn. Van alle lessen die wij van de overheveling van GRZ hebben geleerd, lijkt mij de belangrijkste wel dat je dit zorgvuldig moet doen en dat het een lange adem vereist.
Aad Koster
Directeur ActiZ, organisatie van zorgondernemers