Er speelt op dit moment veel op het gebied van de ziekenhuisfinanciën. Te veel. En het was al niet rustig. De spelregels voor de ziekenhuisfinanciering zijn sinds 2004 al diverse keren veranderd.
Banken en zorgverzekeraars discussiëren over eigenaarschap van de voorschotten die zijn betaald ter financiering van het onderhanden werk. De NZA stelt naleving van de registratieregels met terugwerkende kracht scherper en heeft inmiddels twee ziekenhuizen een boete opgelegd. De accountants zien net als vorig jaar te veel onzekerheden in de omzetverantwoording van de ziekenhuizen en dreigen geen goedkeurende verklaringen af te geven bij de jaarrekening 2013, met alle gevolgen voor de continuïteit van dien als banken op basis van het ontbreken van een goedkeurende verklaring de financiering intrekken of opslagen verhogen.
Fiscaal ondernemerschap
En binnen de ziekenhuizen lopen de discussies rond integrale tarieven en nieuwe governance-structuren om het fiscaal ondernemerschap van onze medisch specialisten zeker te stellen. Ziekenhuizen zouden zich bezig moeten houden met de patiënt en het verbeteren van de kwaliteit van de zorg tegen lagere kosten? De praktijk is anders.
Spelregels
Eén van de oorzaken van bovenstaande stapeling van ontwikkelingen is de voortdurende verandering van de spelregels. Van de functionele budgettering in 2004, via de marktwerking en vrije prijzen in de vorm van DBC’s voor respectievelijk 10 procent (2005), 20 procent (2006) en 34 procent (2008) van de geleverde zorg naar DOT’s in 2012.
In de niet genoemde jaren werd er ook een groot aantal veranderingen doorgevoerd binnen de gehanteerde systematiek en en passant ging het kapitaallastenstelsel in 2008 volledig op de schop. Van ziekenhuizen wordt verwacht dat de rente en afschrijving worden terugverdiend in de prijzen die met zorgverzekeraars worden afgesproken.
Onduidelijk
Er is geen enkele andere sector die in een periode van tien jaar zoveel stelselwijzigingen of veranderingen in de productstructuur heeft doorgemaakt. Hierdoor zijn registratieregels onduidelijk geworden en is er slechts beperkt sprake van trendopbouw die voor een goede financiële besturing van een organisatie van cruciaal belang is. Dat verklaart wat mij betreft de onzekerheid die nu is ontstaan, maar waar we snel vanaf moeten zien te komen.
Benchmarks
Van belang is het goede te behouden. De oplossing van de huidige chaotische situatie is wat mij betreft dan ook niet weer een stelselwijziging. Sterker nog, ondanks alle kritiek die er is, is er ook veel ten goede veranderd in de afgelopen tien jaar.
Door de gereguleerde marktwerking en de productstructuur die langzaam maar zeker is gecreëerd, zijn we in staat om steeds betrouwbaardere kostprijzen te berekenen en benchmarks te maken binnen de ziekenhuisorganisatie, maar ook tussen ziekenhuizen onderling.
Inzicht
Aangezien het proces van onderhandelen over prijzen tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen steeds professioneler verloopt, ontstaat er ook een beter inzicht in reële verkoopprijzen van DOT’s. En die combinatie van betrouwbare kostprijzen en reële verkoopprijzen maakt het mogelijk om een goede portfolio-analyse per vakgebied en uiteindelijk per ziekenhuis te maken.
Kosten lokaliseren
De ziekenhuizen zijn inmiddels dankzij de benchmarks goed in staat om de kosten van de zorg te lokaliseren. Van belang wordt het om ook de outcome te meten. Want dan kunnen ziekenhuizen samen met zorgverzekeraars echt op zoek naar gezamenlijke besparingen. Het huidige DOT-stelsel biedt voldoende mogelijkheden om daar samen in op te trekken.
Goedkeurende verklaring
Om de noodzakelijke rust terug te laten keren, is mijn hoop gevestigd op de landelijke discussie die in volle gang is. Die moet leiden tot het reduceren van de onzekerheid, zodat bestuurders de jaarrekening 2013 met een gerust hart kunnen tekenen en de accountant de zo belangrijke goedkeurende verklaring kan afgeven. Dan kunnen we terug naar hetgeen ons bindt in de zorg, de patiënt en het verbeteren van de kwaliteit van zorg.
Peter Langenbach, lid raad van bestuur Jeroen Bosch Ziekenhuis, adjunctprofessor TiasNimbas Tilburg en spreker op de Skipr Masterclass Finance van 24 april.