Er verschijnen steeds meer boeken waarin een oudere de hoofdrol speelt. Sprekende titels als ‘Pogingen iets van het leven te maken’ en ‘De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween’ maken duidelijk dat ouderdom en humor prima samen gaan.
Meestal wordt er niet zo vrolijk geschreven over ouderdom; deze boeken belichten nu eens een positieve kant. Maar tegenover mooie voordelen zoals levenservaring en relativeringsvermogen, staat ook een nadeel: het lichamelijk inboeten aan (veer)kracht.Daar ligt een belangrijke taak voor zorginstellingen: hoe verlenen we de juiste zorg aan de groeiende groep ouderen in onze samenleving?
De taal in de zorg spreekt minder tot de verbeelding dan die in de literatuur. In de zorg spreken we van kwetsbare ouderen, vergrijzing, co-morbiditeit, delier en functieverlies. De groep waarover we het hebben, groeit. Sterker nog, het aantal ouderen neemt toe en het aantal jongeren daalt, bevestigt wederom een recente telling van het CBS. In 2040 heeft Nederland meer 70-jarige – dan 40-jarige inwoners. Daar moeten we de zorg op inrichten. Het is dus goed en nodig dat we extra aandacht hebben voor de oudere patiënt.
Kwaliteitsvenster
Met ingang van maandag 19 oktober is de kwaliteit van zorg voor kwetsbare ouderen opgenomen in het Kwaliteitsvenster. Het Kwaliteitsvenster is in 2014 ontwikkeld om de kwaliteit van zorg in ziekenhuizen en revalidatiecentra zichtbaar te maken. Als maat voor de kwaliteit van zorg voor kwetsbare ouderen is gekozen: de aandacht die een instelling heeft voor delier.
Slecht herkend
Waarom delier? Allereerst omdat deze ernstige verwardheid vaak slecht herkend wordt. Daarnaast kan delier zulke grote gevolgen hebben voor de patiënt, dat de kwaliteit van leven drastisch vermindert. Mensen die eerst goed zelfstandig konden wonen, kunnen dat vaak na een delier niet meer. Uit onderzoek blijkt dat na een delier dertig tot zestig procent aan onherstelbaar functieverlies optreedt. Ook liggen patiënten met delier vijf dagen langer in het ziekenhuis dan gemiddeld. In vijftig procent van de ziekenhuisbedden ligt een patiënt die ouder is dan 65. Eén derde van de 85-plussers wordt jaarlijks opgenomen in het ziekenhuis. Dertig procent van de opgenomen ouderen sterft binnen drie maanden.
Minder indicatoren
Het thema kwetsbare ouderen geeft informatie over hoe het ziekenhuis omgaat met de screening van oudere patiënten op delier. De volgende stap moet natuurlijk zijn dat de informatie iets zegt over het effect van de behandeling. In het NVZ Brancherapport ‘Zorg toont’ gaan we daar uitgebreid op in. Wat de NVZ betreft moet het roer om: ziekenhuizen en vooral ook patiënten zijn gebaat bij minder maar betere en zinnigere indicatoren gericht op uitkomsten van de zorg.
Om terug te keren naar de literatuur: Simone de Beauvoir schreef in de jaren zestig het volgende: ‘De beschaving van een volk is af te leiden aan de wijze waarop het met zijn ouderen omgaat’. Extra aandacht vanuit de ziekenhuiszorg is het minste dat we kunnen doen.
Margot van der Starre, directeur NVZ