De implementatie van het Amerikaanse accountable care is in Nederland nog ver weg, zei Marc Bruijnzeels recent tegen Skipr. Maar het model is dichterbij dan we denken en niet voorbehouden aan de VS.
Accountable care is in de VS een zorgmodel gebaseerd op een combinatie van zorgverlening en betaling. De beloning voor de aanbieders is gebaseerd op kwaliteitsmetingen en verlaging van het totaal aan kosten voor een specifieke patiëntenpopulatie. Accountable care wordt verleend door een samenwerkende groep van zorgorganisaties of zorgverleners die samen de zorg aan die specifieke patiëntengroepen leveren. Bij accountable care worden verschillende beloningssystemen gebruikt, waarbij shared savings een belangrijk basisprincipe is. Binnen Accountable care legt de groep van aanbieders samen verantwoording af aan de patiënten en de contracterende partij over de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg die ze verlenen. Een groep zorgaanbieders die als zodanig samenwerkt vormt een Accountable Care Organisation.
Directeur Marc Bruijnzeels van het Jan van Es Instituut stelt dat implementatie van dit model in Nederland voorlopig nog niet te verwachten is. Vooral niet door de manier waarop ons zorgstelsel ingericht is. Als belangrijk struikelblok noemt hij de moeite die instellingen (en professionals binnen instellingen?) hebben met het loslaten van hun autonomie.
Enthousiast
Bruijnzeels is wel enthousiast over de principes van Accountable care. Die kunnen tot voorbeeld dienen voor de Nederlandse gezondheidszorg. Hij denkt echter dat het nog zeker tien jaar gaat duren voordat ook in Nederland deze vorm van samenwerking en financiering ingang gevonden heeft. Hij maakt zich zorgen over de effecten van de lopende experimenten, waarbij het shared savings principe onbedoeld kan omslaan naar een verlies voor de samenwerkende partijen.
Als we kijken naar het onderliggende gedachtengoed van Accountable care en de waarde hiervan ben ik echter minder somber en is het in mijn optiek dichterbij dan we denken. De kern is immers dat zorgorganisaties zich durven verantwoorden voor de uitkomsten van hun zorg. Als we dit breder vertalen dan het kostenperspectief en ook de uitkomsten met betrekking tot meetbare en merkbare kwaliteit, zoals de indicatoren van het VMS-programma Zichtbare Zorg, de criteria van de wetenschappelijke verenigingen en vooral niet te vergeten de waardering door patiënten, kan dit veel winst opleveren voor zowel de organisatie, patiënten, medewerkers en financiers.
Om dit bereiken dient niet het model Accountable care centraal te staan, máár de onderliggende waarden en drijfveren van de mensen die samen de organisatie vormen en de patiëntenzorg inrichten en verlenen. Dit vraagt dat de organisatie haar medewerkers ondersteunt in het streven tot verlenen van excellente patiëntenzorg en hen uitdaagt en de ruimte gunt om zelf, in samenspraak met patiënten de zorg in te richten. In het ideale geval zijn de protocollen en richtlijnen van de beroepsgroepen niet bindend als keurslijf, maar worden gezien als basisniveau van kwaliteit waar kennis en ervaring van de professional en de wens van de patent ingepast kunnen worden. De zorgverlener wordt hiermee erkend in zijn professionele autonomie en de patiënt krijgt mede regie over de behandeling, het principe van shared decision making.
Eigenaarschap
Hierdoor wordt het eigenaarschap van medewerkers voor het proces en de uitkomsten vergroot, waardoor het registeren van indicatoren minder als administratieve last wordt ervaren en meer als middel om te laten zien hoe goed de zorgverleners hun werk doen. Dit zal de kwaliteit van de registratie ten goede komen en dus accountability door de organisatie. De set aan indicatoren dient dan wel zorgvuldig te worden ingericht door organisatie en zorgverzekeraar, waarin zowel doelmatigheid, meetbare kwaliteit en door de patiënt ervaren kwaliteit in evenwicht zijn en men streeft naar een beperkte set die gedragen wordt door alle partijen.
Dit alles vraagt niet meer dan lef: lef bij het management van de organisatie om te vertrouwen op de kennis en drive van hun medewerkers, lef bij de zorgverleners om de gegeven ruimte te benutten en de patiënt en/of familie te betrekken in de keuzes bij de behandeling en lef van financiers om de zorg te contracteren binnen dit model. Dan is accountable care dichterbij dan we denken en verschuift het accent van last naar lust.
Associate partner bij Arteria Consulting
