Iedereen die een antwoord wil op de vraag hoe goed het Nederlandse zorgstelsel nu eigenlijk is, kan ik het boek van Mark Britnell aanraden.
Britnell vergelijkt de dertig zorgsystemen van alle grote en moderne landen in de wereld op hoofdlijnen. Hij noemt twaalf landen die op een bepaald onderdeel excelleren: het Verenigd Koninkrijk met zijn NHS als publiek systeem voor de gehele bevolking, Israël met haar primary care, Brazilië met haar community services, de geestelijke gezondheidszorg van Australië , gezondheidsvoorlichting en preventie in de Scandinavische landen (die Britnell bij elkaar optelt), patient and community empowerment in sommige regio’s in Afrika, onderzoek en innovatie in de VS, innovatie en implementatiekracht in India, de toepassing van informatietechnologie in Singapore, keuzevrijheid in Frankrijk, het financieringssysteem van Zwitserland en de ouderenzorg in Japan.
Nederland staat er niet bij, wel worden enkele organisaties in positieve zin genoemd: veel aandacht krijgt Buurtzorg en verder is Britnell lovend over het dementiedorp Hogewey en de patiënt empowerment-beweging van ParkinsonNet. Daar moeten we het als Nederland mee doen. Het probleem is dat ons zorgstelsel duur is, waar geen bijzondere zorgkwaliteit op enig onderdeel tegenover staat. Onze levensverwachting van 81.1 jaar is niet meer dan gemiddeld (14e plek, Japan staat op de 1e plek).
Zwitserland
Het is wel ingewikkelde materie. De funding van Zwitserland lijkt erg op de onze met een mix van belastingen en verplichte private verzekering. Maar Zwitserland ‘excelleert’, wij niet. Cijfermatig is er wel een duidelijk verschil: Zwitserland geeft 1,4 procent minder uit (BNP) dan wij en de groei van de zorguitgaven is zeer beperkt in vergelijking met Nederland, ze heeft meer dokters en de levensverwachting is er significant hoger dan bij ons (+1.6 jaar). Qua inkomensverdeling (GINI-score), het percentage 65-plussers en het percentage mensen met obesitas zijn beide landen echt gelijkwaardig. De conclusie is evenwel dat Zwitserland beter presteert dan Nederland.
De auteur is van mening dat een duaal financieringssysteem van belastingheffing en private zorgpremies zoals het onze (en het Zwitserse) als systeem op de lange termijn niet houdbaar is: ‘Single payer systems are best for better population health (publieke gezondheidszorg), better patient care (individuele zorg) and taxs payer value’, zegt hij dan ook met grote stelligheid in een interview met een medisch tijdschrift.
Voorbeelden van single payer systems zijn de Scandinavische landen, Italië, Japan en het VK. Britnell: ‘In the long run, a dominant payer and pricing system is more able to pursue the triple aim of better health, better care and better value for the population at large.’ Ons financieringssysteem van collectieve belastingheffing en toeslagen in combinatie met verplichte particuliere verzekering is niet goed. Het is niet toekomstbestendig. Het werkt, laat ik het zo zeggen, kostenbeheersing tegen en wordt daardoor onbetaalbaar. De tabel met Key Statistics at a Glance achterin het boek is zeer verhelderend. Met 12,9 procent van het BNP geven we na de VS van alle landen het meest uit aan de gezondheidszorg.
Patient empowerment
Patient empowerment ziet Britnell als een sleutel tot succes, een actieve patiëntenpopulatie gebruikt tussen de 8 en 21 procent minder zorg (in geld uitgedrukt, dus pure kostenbesparing), voelt zich beter en is uiteindelijk meer tevreden. Twee krachten houden patient empowerment tegen: ‘Empowering patients has been viewed as the ‘right thing to do’ rather than crucial to the economic sustainability of health care systems, so it has not been pursued with any urgency; and clinicians are wary of the idea because it changes the power relationship between them and their patients.’
Op 23 september staat patient empowerment centraal op het congres ‘Care for the Cure’ in Utrecht. . Met zorgverleners, patiënten, bestuurders en beleidsmakers gaan we in op de vraag hoe de cure er in de praktijk voor staat. Keynote-sprekers zijn Alexander Rinnooij Kan, Geert Blijham en Dianda Veldman.
Publicist en expert op het snijvlak van overheid en markt
