Het zorgstelsel is niet het probleem, maar de kosten. We zouden dan ook een discussie moeten voeren over de manier waarop we de zorg bekostigen.
Efficiëntie, kosten, transparantie en solidariteit: daarom is tien jaar geleden gekozen voor een ander stelsel voor zorg. Er is uit vele hoeken kritiek op het stelsel; zo zou het de zorg alleen maar duurder maken, is transparantie nog ver te zoeken en profiteren vooral de rijken van het differentiatie in aanbod.
En toch moet het niet over het stelsel gaan, maar over het échte vraagstuk: hoe krijgen we de beste zorg voor een reële prijs, die we ook over dertig jaar nog willen en kunnen betalen?
Vroeger
Vóór het huidige stelsel in de zorg hadden we budgetten. Landelijk ingevoerde ziekenhuisbudgetten met een enorme prikkel om niets extra te doen. Zo ontstonden wachtlijsten. Er was geen keuzevrijheid en geen solidariteit. Kwaliteit was nauwelijks een onderwerp van gesprek. Wel was er tweedeling, arme mensen vielen onder de ziekenfondswet, rijke mensen konden zich particulier verzekeren en hadden hierdoor zelfs enige vorm van keuzevrijheid.
Nu
Door de invoering van het huidige stelsel in 2006 ontstaat solidariteit en keuzevrijheid. Voor iedereen een basisverzekering, rijke mensen zijn solidair met arme mensen, gezonde mensen zijn solidair met zieke mensen. Omdat verschillende contracten kunnen worden afgesloten, ontstaat keuzevrijheid; er valt immers wat te kiezen. Hierdoor ontstaat creativiteit en innovatie. Ons lerend vermogen in de zorg neemt toe. De kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg neemt met grote sprongen toe. We geven er dan ook veel geld aan uit.
Probleem
Het probleem is niet het stelsel, maar de kosten. De kosten stijgen omdat we betaald worden om te behandelen, de vroegere prikkel om te weinig te doen, is omgeslagen in een prikkel om zoveel mogelijk te doen, immers meer behandelen leidt tot een hoger inkomen. Een discussie voeren over het stelsel is dus onzin en contraproductief. We zouden de discussie moeten starten over de manier waarop we de zorg bekostigen. Budgettering is hier niet het antwoord, productiebekostiging ook niet. Bekostiging op basis van uitkomsten zou een route kunnen zijn; kwaliteit, afgezet tegen kosten.
Discussie
Niet alleen in Nederland worstelen we met het vraagstuk over de kosten in de zorg, bijna alle landen buigen zich hierover. Hoe kunnen we de zorg het beste bekostigen en hoe houden we de groeiende vraag in de hand? Ook de NZa heeft nog geen pasklaar antwoord, maar wil wel graag de discussie voeren. Niet over het stelsel, maar over een duurzame wijze van bekostiging zodat mensen de zorg kunnen blijven krijgen die nodig is, niet alleen nu, maar ook over dertig jaar!
Marian Kaljouw
Voorzitter raad van bestuur NZa
