Zorgverzekeraars en gemeenten hebben de mantelzorger ontdekt. Ze experimenteren volop met nieuw aanbod voor deze stille kracht in de zorg. Dat aanbod is echter aanvullend op de bestaande zorg die vaak erg versnipperd en niet vraaggericht is.
Ruim 4 miljoen van de volwassen Nederlanders is mantelzorger. Zij zorgen meer dan acht uur per week of langer dan drie maanden voor een ander. Voor een partner, een ouder, een kind, een vriend of een kennis. Zelf ben ik al dertig jaar beschikbaar als mantelzorger, eerst in heftige crisissituaties die enkele maanden duurden en tegenwoordig gemiddeld een dag per week. Ik doe de boodschappen, verzorg de financiële administratie en coördineer het sociale én zorgnetwerk. Met veel interesse volg ik dus de ontwikkelingen bij gemeenten en zorgverzekeraars.
Mantelzorgmakelaar
Sinds kort beloven diverse zorgverzekeraars op speciale websites uitleg over regelingen en vergoedingen, ondersteuning bij het regelen van de ‘beste zorg’, advies over hoe zorgtaken te verlichten, wachtlijstbemiddeling, respijtzorg of een second opinion. Via de (aanvullende) polis bekostigen ze een huisbezoek door een mantelzorgmakelaar.
Ook gemeenten doen hun best. Sommige gemeenten bieden in samen met winkeliers en ondernemers een mantelzorgpas aan. De gemeente zet € 100,- op de pas waarmee bij aangesloten ondernemers kan worden ingekocht. Enkele gemeenten stellen eveneens een mantelzorgmakelaar beschikbaar.
Vlaai
Andere gemeenten zijn wat zuiniger: zetten het wijk- of buurtteam in voor ondersteuning, organiseren informatiebijeenkomsten met koffie en vlaai en stellen als subsidievoorwaarde aan culturele activiteiten dat mantelzorgers gratis toegang hebben. In het dorp waar ik mantelzorgtaken verricht (maar niet woonachtig ben) was 10 procent van de dorpsbewoners aanwezig bij een speciaal concert van de plaatselijke harmonie.
Deze aandacht voor de mantelzorger is winst, maar is hooguit aanvullend op het bestaande zorgaanbod. Een zorgaanbod dat veelal versnipperd en niet vraaggericht is. Zo ervaar ik een gemis aan integrale zorgteams, kleinschalige woonvoorzieningen in de omgeving van een gezondheidscentrum waar mantelzorgers met professionals samenwerken en activerende buurtnetwerken. Dat vraagt allemaal om coördinatie en een wijkinfrastructuur die er nu vaak niet zijn.
Goedkoop
Zorgverzekeraars en gemeenten lijken vooralsnog te kiezen voor goedkope en gemakkelijke oplossingen met een hoog marketinggehalte. In het begin begrijpelijk, maar op termijn niet bevredigend. Alleen adviezen, mantelzorgpassen en gratis uitjes kunnen overbelasting van de mantelzorger niet voorkomen. Meer integrale en vraaggerichte wijkarrangementen wel. Wie stuurt of onderneemt hierop?
Directeur van GezondNL
