Substitutie, positieve gezondheid, cliënt centraal, value based health care of triple aim, behalve dat de concepten populair zijn in (het discours over) de zorg hebben ze nog iets gemeen: om het te realiseren is samenwerking in ketens en netwerken vereist.
Samenwerking tussen disciplines, samenwerking over lijnen en domeinen heen, en samenwerking tussen organisaties en organisatie-onderdelen in en buiten de zorg. Als we echt maatwerk willen leveren, en de zorg betaalbaar houden, zoals elk van de genoemde concepten beoogt, wordt samenwerken in ketens en netwerken een kerncompetentie.
Dat begint bij het primaire proces. We weten dat de co-morbiditeit toeneemt, en daarmee de noodzaak om met andere disciplines steeds weer tot de beste behandeling te komen belangrijker wordt. We beseffen steeds meer dat chronische ziekten als COPD en diabetes naast goede medische begeleiding vragen om aanpassing van leefstijl en voedingspatroon. En we zien dat ook bij standaard-ingrepen als heupoperaties, de nazorg op maat georganiseerd moet worden voor een zinvol maatschappelijk resultaat van ons handelen. Voor elk van deze situaties leveren afzonderlijke disciplines en organisaties halffabricaten. Echt waarde voor de cliënt creëren impliceert dan netwerkzorg: samenwerken over grenzen van disciplines, lijnen, domeinen en organisaties.
Vanzelfsprekend?
Maar kunnen we eigenlijk wel samenwerken? We lijken het wel vanzelfsprekend te vinden dat samenwerking slaagt. Inspectierapporten die concluderen dat er ongelukken zijn gebeurd als gevolg van gebrekkige samenwerking leiden steevast tot verontwaardiging; bijvoorbeeld in de Tweede Kamer. “Het kan toch niet zo zijn dat….”
Maar wij weten dat het wel zo is. En we weten uit ervaring dat samenwerking over grenzen niet gemakkelijk is. Nog net iets moeilijker dan samenwerken met beroepsgenoten, en dat valt ook al niet mee. Toch blijven we vinden dat samenwerken gewoon moet, en dat iedereen het gewoon moet kunnen. Dan hoeft het ook weinig tijd te kosten, dat scheelt.
Elkaars opvattingen en belangen goed doorgronden? De achtergronden van het conflict onderzoeken, zodat we tot oplossingen komen die ook daadwerkelijk geïmplementeerd kunnen worden? Geen tijd, er moet immers volgende week een Plan van Aanpak liggen. Externe deskundigheid of vaardigheden bij de samenwerking inschakelen? Die middelen moeten toch direct ten goede komen aan de zorg? Hoe verrassend is het eigenlijk dat zoveel samenwerkingsprojecten niet brengen wat we vooraf denken of misschien hopen?
Drie dooddoeners
Waar we eindeloos lijken te investeren in strategie-, management- en organisatieontwikkeling, lijkt samenwerking vanzelf te moeten gaan. Maar samenwerking regisseren in ketens en netwerken is een vak, en een ander vak dan lijnmanagement of projectmanagement. Als we de komende jaren echt de cliënt centraal willen stellen, daadwerkelijk willen bijdragen aan de kwaliteit van leven, en de zorg betaalbaar willen houden, zullen we onze samenwerkingscompetenties moeten versterken.
De komende weken behandel ik in drie blogs drie dooddoeners in samenwerkingsprocessen. U herkent ze vast:
1. “Eigenlijk willen we allemaal hetzelfde”
2. “Als er maar vertrouwen is”
3. “We hebben iemand met doorzettingsmacht nodig”
En daarmee heeft u nu de eerste les al te pakken: als een van deze dooddoeners hoort in uw samenwerkingsproject weet u dat u iets moet doen.
Academic Director Ketenregie in de Zorg bij Erasmus Academie
