Hoe ga je dan als organisatie om met ethische vragen in zowel zorg- als bedrijfsprocessen? Het feit dat bedrijfseconomische belangen steeds dominanter worden in de organisatie van de zorg, maakt dat ik me afvraag hoe je als leidinggevende omgaat met ethiek in jouw organisatie.
Binnen zorgorganisaties staat ethiek centraal. Een term die is afgeleid van het Griekse woord ethos dat ‘levenshouding’ betekent. Ethiek gaat over morele vragen. Hoe we ons wel en niet moeten gedragen. En wat de beweegredenen zijn van ons handelen. Oftewel onze normen en waarden. Hoe je deze invult of interpreteert is voor iedereen anders.
Buiten de lijntjes kleuren
Ethiek speelt door veel processen heen. We denken daarbij al snel aan fraude of – liever gezegd – buiten de lijntjes kleuren. Echter, als je je altijd aan de regels houdt, is de vraag of dit dan de nodige vernieuwing oplevert. Wanneer is iets ethisch wel of niet verantwoord? En wat bedoelen we daar dan mee, vanuit het financiële vakgebied geredeneerd? Financiële en zorg-technische verantwoording, professionele verantwoording, collegialiteit of hoe je omgaat met zakelijke relaties. Het blijft subjectief en het is lastig om richting te geven aan morele aspecten die op heel veel verschillende manieren kunnen worden ingevuld.
Moedige volger
Een ding is wel zeker: na de economische en financiële crisis is er overduidelijk behoefte aan betrouwbare leiders die zich moreel verantwoordelijk opstellen. En medewerkers die verantwoording nemen voor hun handelen en zich niet verschuilen achter regels en procedures. Zij durven hun leidinggevende tegen te spreken en te corrigeren wanneer dat nodig is. Ook hebben zij de moed om integer te handelen en stellen zij organisatiedoelen voorop. De leidinggevende is dan niet alleen een moedige leider maar beslist ook een moedige volger. Hij weet wat hij niet weet en waar hij niet goed in is. Dit straalt ook af op het imago van de organisatie.
Kortom, wat betreft ethiek moet moed! Het dwingt ons aandacht te besteden aan morele vragen rondom het zorgproces, ons eigen functioneren als professional, de toekomstige inrichting van onze zorg in onze samenleving en de inrichting van het eigen leven.