De problemen in de acute zorg blijven toenemen. Groeiende personeelstekorten, hogere ambulance aanrijtijden en een toename van het aantal patiëntenstops zijn illustratief. Voor zorgprofessionals reikt het water tot ver boven de lippen. Kleine aanpassingen bieden geen oplossing meer.
Als antwoord komt steeds vaker de term spoedzorgcoördinatie naar voren. Maar wat is zorgcoördinatie eigenlijk? Wat komt erbij kijken en is het inderdaad de oplossing?
Eén loket voor spoedhulp
Zorgcoördinatie is het gezamenlijk coördineren en organiseren van de regionale acute zorg. Het gaat als vergezicht om één loket voor spoedhulp, waarbinnen triage plaatsvindt en gezamenlijk de juiste vervolgzorg wordt geregeld. In dit centrum is er overzicht van bedden, maar ook van de situatie ‘op de weg’, zoals ambulances, huisartsen en wijkverpleegkundigen.
Dit perspectief klinkt misschien ver weg maar is dichterbij dan gedacht wordt. Als projectleider zorgcoördinatie in o.a. de regio Zwolle en Twente draag ik dagelijks bij aan het realiseren van onderdelen ervan in de praktijk. Zo maakt het voor de spoedhulp in de regio Zwolle eigenlijk al niet meer uit welk nummer gebeld wordt om de hulpvraag door te geven. Hier komen alle telefonische acute zorg vragen, zoals de 112 meldingen, de lijn van de huisartsenpost en VVT-persoonsalarmering, op gezette tijden en bij wijze van experiment binnen op één locatie. Als een acute zorgvraag niet direct door één partij beantwoord kan worden, volgt overleg.
Eén team, één taal
De ervaren meerwaarde is groot. Waar de samenwerking tot voorheen vaak alleen ging over een soepele overdracht, wordt er nu rechtstreeks afgestemd tussen de ‘voorwachten’ van de verschillende sectoren. Een greep uit de vragen die hierdoor direct kunnen worden beantwoord: ben ik of ben jij de juiste hulpverlener om te acteren op deze vraag? Hoe druk zijn de medewerkers op de weg, wie is op dit moment al in de buurt en is diegene ook de juiste hulpverlener voor deze acute zorgvraag? Heb je dit specifieke punt al besproken? Welke vervolgzorg kunnen wij nu samen regelen?
Het betrokken personeel, zoals de triagisten van huisartsenpost, regieartsen, meldkamer centralisten, verpleegkundigen van de VVT, is enthousiast. Eén van hen koppelde terug: ‘Het voelt meer alsof we nu als één team acteren. We spreken steeds meer dezelfde taal’.
Ruimte voor eenieders kracht
Feitelijk is zorgcoördinatie een vergaande vorm van samenwerking tussen de betrokken instellingen. Het is een variant waarbij je gezamenlijk de toegankelijkheid en kwaliteit van de acute zorg nastreeft mét ruimte voor eenieders kracht.
In de praktijk begrijpt een huisartsentriagist bijvoorbeeld goed dat een meldkamercentralist van de ambulancezorg een andere wijze van gespreksvoering heeft met de zorgvrager en een andere triage methodiek gebruikt. Wél spreken de partijen elkaar aan als zij bijvoorbeeld relevante ontwikkelingen zien binnen de eigen expertises en ondersteunen elkaar waar kan.
Zorgcoördinatie kent zo een duidelijke parallel met bijvoorbeeld een voetbalteam. Een verdediger en een spits hebben andere competenties en richten zich op andere onderdelen. Wel spelen ze hetzelfde spel.
Samen is een weg met hobbels
Het groeien naar zorgcoördinatie is een complex proces, zo blijkt ook elke dag weer in de regio’s waar ik betrokken ben. Er is ruimte en tijd nodig om vooroordelen en aannames over en weer weg te nemen. Daarnaast vraagt het om een open houding ten aanzien van een heel nieuw werkconcept. Het is een weg met veel bestuurlijke hobbels en de roep om investeringen én lef, wetende dat aan het eind van de rit enige autonomie vergeven zal zijn aan het nieuwe team.
De koers vooruit
Toch lijkt de koers gezet. Instellingen kunnen de groeiende uitdagingen in de acute zorg gewoonweg niet meer alleen beantwoorden. Alleen als de partijen samen aan boord gaan, ieder vanuit zijn eigen expertise maar met begrip voor die van de ander, komen we daadwerkelijk tot betere zorg. Het wordt niet makkelijk. Maar zorgcoördinatie en samenwerking, is de koers vooruit.