Masterclass Complexity Thinking

Snelheid en wendbaarheid van organisaties is de expertise van Rini van Solingen. Hij gaat tijdens zijn presentatie in op de bouwstenen van een adaptieve organisatie.

• Wat is complexiteit en wat is het niet?
• Het waarom, hoe en wat van snelheid en wendbaarheid
• Hoe ziet een integraal wendbare organisatie er uit?

Menselijk gedrag is te complex, dynamisch en veranderlijk om volledig te kunnen doorgronden met logica en te vatten in modellen of kaders. Mensen zijn adaptieve complexe wezens die, als zij ontregelen, in verbinding met de ander tot herstel kunnen komen. Floortje Scheepers laat zien hoe ze in het UMC Utrecht verschillende perspectieven (of kennisbronnen) in de spreekkamer mixen. Met behulp van deze Blended Psychiatrie kan de data, de subjectieve betekenis, de context én de inzet van professionele interactie inzicht bieden op de mentale ontregeling

De wereld was nog nooit zo verbonden en onderling afhankelijk als nu. Het is een complex systeem, en bestaat uit talloze complexe systemen. In complexiteit is er altijd fundamentele onzekerheid. De complexiteitswetenschap biedt gelukkig inzicht in hoe u toch kunt handelen en beslissen in onzekerheid. In deze sessie onder leiding van Egge van der Poel verkent u met elkaar wat complexiteit is, en zeker ook wat het niet is. U gaat in groepjes aan de slag.

Tijdens een crisis is effectief leiderschap cruciaal. Soms vraagt de situatie om een directieve leider, die als een generaal snel beslissingen neemt en de koers bepaalt. Andere momenten vereisen een mentor, die luistert, experts vertrouwt en bottom-up input integreert. De kunst is te weten wanneer welke stijl nodig is. Crisismanagement gaat namelijk niet om exact weten wat je moet doen, maar om de weg ernaartoe te vinden op de meest effectieve en adaptieve manier.

In deze sessie deelt Kemal Arslantas inzichten in het ontleden van besluitvorming tijdens crises, met aandacht voor welke stappen essentieel zijn en hoeveel tijd je aan elke stap moet besteden, afhankelijk van de context. Hij laat zien hoe een goed begrip van deze stappen cruciaal is voor het nemen van adequate beslissingen. Ook bespreekt hij lessen uit de humanitaire sector, waar besluitvorming vaak ad-hoc en reactief verloopt, en waar een goede balans tussen top-down en bottom-up benaderingen onmisbaar is.

‘Het wordt pas simpel als je ziet dat het complex is’, aldus Jan Kremer. Hij omarmt complexiteit en past complexiteitsdenken toe in de praktijk. Dit is bijvoorbeeld terug te zien in diverse adviezen van de RVS, maar ook in de gezamenlijke aanpak, de lerende beweging en sturing vanuit opgaven met ruimte voor praktijk bij de transitie naar Passende zorg. Jan Kremer licht zijn inspirerende visie toe over het omgaan met complexiteit in de zorg en samenleving.

Hoe kunnen complexe vraagstukken binnen de ethiek teruggebracht tot één centrale vraag? De kunst is om bij die ene vraag te blijven en de bereidheid die te onderzoeken in plaats van met allerhande meningen plat te slaan. Dat vraagt om discipline in het gesprek, ontvankelijkheid voor andersdenkenden, uitstellen van oordelen, vragen stellen en bovenal: excellent luisteren. Opgeteld zijn dit kenmerken van de dialoog in de strikte zin: de dialoog zoals die terugvinden in de filosofie van denkers als bijvoorbeeld Socrates, Habermas, Gadamer, Dewey en Foucault.

Daarbij hoort ook een houding van nieuwsgierigheid en vrijmoedigheid. Die is in de meeste zorgpraktijken niet vanzelfsprekend, zeker niet in combinatie met de discipline die de dialoog van ons vraagt. Veel van deze aspecten zijn terug te vinden in theorieën rondom Just Culture.

Een spanningsvol gebied, en als dit in een organisatie goed wordt neergezet brengt dat veel potentie teweeg op het terrein van kwaliteit van zorg, maar zeker ook in termen van meer procesmatige aspecten zoals versoepeling van samenwerking.

Een sfeer waarin de onderlinge vrijmoedigheid & nieuwsgierigheid wordt gecultiveerd is in mijn visie op ethiek integraal aan de ethiekpraktijk. Leren van en met elkaar klinkt zoet en misschien zelfs vanzelfsprekend, maar is dat lang niet altijd. We kijken naar dergelijke aspecten en uiteraard beoefenen we ze ook.

In deze lezing deelt Josefien de Bruin haar visie over het lerend zorgsysteem. Leren is een belangrijke vaardigheid voor organisaties en netwerken en noodzakelijk voor een veerkrachtig toekomstbestendig zorgsysteem. Na een CrashCourse over het lerend zorgsysteem gaat u als deelnemer met elkaar in gesprek om te ontdekken op welke manier het lerend vermogen binnen uw organisatie of netwerk al aanwezig is en hoe u dat kunt vergroten.

Het resultaat: inzicht in het huidig lerend vermogen, concrete actiepunten én nieuw opgedane vaardigheden.

De samenleving verandert snel en organisaties veranderen mee. Dynamiek en heftige ontwikkelingen betekenen snelle groei of forse transities voor bedrijven en instellingen. De onvoorspelbaarheid, het verandertempo en de complexiteit nemen toe. Als het echter gaat om het leiderschap en de besturing van organisaties, stammen veel structuren en gebruiken nog uit het oude, industriële tijdperk. De vraag is wat dit betekent voor hedendaagse organisaties en voor de manier waarop deze worden bestuurd en geleid. Nieuwe tijden vragen om nieuwe vormen van leiderschap. Freek Peters schetst het complexe speelveld, de veranderingen in de context van leiderschap en de benodigde kwaliteiten voor leiders van de toekomst.