De zorg is een publiek goed. We betalen de zorg met elkaar en maken er gebruik van. En aangezien wij betalen, is het ook logisch dat de zorg een op zijn minst morele verantwoordingsplicht naar de burger toe heeft.
Jaarverslagen zijn openbaar en ook de kwaliteit van zorg is tot op een zekere hoogte terug te vinden. Nu bestaat er op het gebied van kwaliteit iets als de transparantieparadox. Te veel transparantie komt de zorg niet ten goede. Denk aan de jaren rond 2012 waarin de HSMR-cijfers (sterftecijfers in ziekenhuizen) openbaar werden gemaakt. Niemand wilde meer naar bepaalde ziekenhuizen omdat je daar sneller zou komen te overlijden. Dit geheel ten onrechte.
Als het om de financiën gaat, bestaat zo’n paradox niet. En daarom is totale openheid wat mij betreft hierin nodig, zeker in een postconcurrentieel stelsel waarin samenwerking boven competitie gaat. Voorbeelden: waarom is het tarief voor een bepaalde behandeling in een algemeen ziekenhuis lager dan in een topklinisch ziekenhuis? En de omvang van behandelingen in de laagcomplexe zorg neemt af, terwijl die in de topklinische en umc’s juist toeneemt. Terwijl de voornaamste groei van aandoeningen vooral in laagcomplexe zorg zit.
Het antwoord hierop zit hem in het woord marktmacht. Het verschil tussen de marktmacht van ziekenhuizen is te groot geworden. Waar het ene huis in een regio ’too big to fail’ is geworden, opereert het andere in de relatieve marge. De kleintjes staan onder een ongeschreven controle van de zorgverzekeraars, waarbij dat bij de grote juist andersom is. Dit vergroot ook in ziekenhuisland de kloof tussen rijk en arm. Tijd dat hier nu echt iets aan gedaan gaat worden.
Dit artikel verscheen als redactioneel commenteaar in Skipr magazine nr. 3, 2023 | Publiek
In deze Skipr Quarterly een spraakmakend artikel over de groei van dure specialistische zorg. Verder onder meer: interviews met directievoorzitter van Zilveren Kruis Georgette Fijneman, GGD GHOR Nederland-directeur Ton Coenen, directeur/bestuurder van Patiëntenfederatie Nederland Dianda Veldman en Speciaal gezant Passende zorg Jan Kremer. Lees hier verder