Foto: kieferpix /Getty Images/iStock
Het ministerie van VWS heeft het landelijke actieprogramma Kansrijke Start in 2018 gelanceerd. Het programma richt zich op kinderen in de eerste 1000 dagen van hun leven (-12 maanden tot 2 jaar) en heeft speciaal aandacht voor kinderen die geboren worden in een kwetsbare situatie. Die kwetsbaarheid kan zowel een medische als een sociale achtergrond hebben. Het actieprogramma werkt daarom met name aan de verbinding tussen het medisch en sociaal domein. Gemeenten kunnen geld krijgen vanuit het programma om samenwerking op lokaal of regionaal niveau te faciliteren.
Aantal deelnemende gemeenten toegenomen
Het RIVM volgt sinds 2019 de voortgang Kansrijke Start. In de nieuwe Monitor Kansrijke Start is te lezen dat het aantal activiteiten en het aantal deelnemende gemeenten ook in 2022 is toegenomen. “Zo heeft inmiddels bijna tweederde van het aantal gemeenten in Nederland die de Impuls Kansrijke Start hebben ontvangen een lokale of regionale coalitie gevormd, en heeft ruim de helft van gemeenten een gezamenlijk plan van aanpak Kansrijke Start. Verder is het aantal gemeenten waarin prenatale huisbezoeken wordt uitgevoerd sterk gestegen. Ook nemen meer gemeenten deel aan programmaonderdelen en interventies. VoorZorg en CenteringZwangerschap worden in meer gemeenten aangeboden dan vorig jaar.”
Verbeteringen gezondheid
Volgens het RIVM zijn er ook verbeteringen in gezondheidsuitkomsten zichtbaar. Het aantal babies dat te vroeg en/of met een laag geboortegewicht ter wereld komt, is licht afgenomen. Ook het percentage vrouwen met schulden in het jaar van bevalling en het percentage kinderen geboren in een gezin waarvan de moeder te maken heeft met meervoudige kwetsbaarheid is licht afgenomen. Het RIVM maakt daar echter een belangrijke kanttekening bij: “Het is op basis van deze monitor niet mogelijk om de verbeteringen in gezondheid uitkomsten één op één te relateren aan de invoering van het actieprogramma. Ook andere beleidsmaatregelen in bijvoorbeeld de geboorte- en jeugdzorg, preventie en het bredere sociale domein hebben hierop invloed.”
Maatschappelijke ontwikkelingen
Het RIVM start in 2023 met onderzoek naar de eerste effecten van de invoering van Kansrijke Start op gezondheidsuitkomsten en zorggebruik. Voor de komende jaren waarschuwt het instituut ook voor factoren die de uitvoering van Kansrijke Start kunnen belemmeren. “Maatschappelijke ontwikkelingen zoals arbeidsmarktkrapte, armoedeproblematiek, instroom van vluchtelingen en de coronapandemie hebben invloed op de invoering van het actieprogramma en de gezondheid van (aanstaande) ouders en kinderen. Zo worden door personeelstekorten vooral taken opgepakt die binnen het wettelijke takenpakket vallen en staan de overige taken en activiteiten onder druk.”
SPUK
Aan financiële middelen hoeft het de gemeenten de komende jaren niet te ontbreken. In het huidige regeerakkoord is Kansrijke Start structureel opgenomen in de begroting. De structurele financiering is onderdeel van de SPUK-regeling (Specifieke Uitkering gemeenten en provincies, red.). “Dit wordt door betrokkenen als positief ervaren”, aldus het RIVM.
