In 2015 zijn 97.400 65-plussers na een val op de Spoedeisende Hulp (SEH) beland. Dat is een stijging van bijna 11 procent vergeleken met het jaar ervoor, toen er 88 duizend ouderen op de SEH binnenkwamen. Dit blijkt uit onderzoek van VeiligheidNL.
Het aantal valongevallen stijgt vooral onder 85-plussers. Elke vijf minuten komt een oudere op de SEH-afdeling na een valongeval. Zowel bij de SEH-bezoeken als bij ziekenhuisopnamen en dodelijke valongevallen is een stijgende trend te zien. Voor SEH-bezoeken stijgt het aantal valongevallen harder dan op basis van de vergrijzing verklaard kan worden.
Het aantal senioren dat overleed na een val, nam toe. Bijna 3300 mensen overleefden een val in 2015 niet, in 2014 gold dit nog voor een kleine drieduizend ouderen. Elke dag overleden vorig jaar negen 65-plussers in Nederland aan de gevolgen van een val. VeiligheidNL voorspelt voor 2030 dat als gevolg van valpartijen onder senioren het aantal doden met 64 procent zal stijgen tot 5350, dat het aantal SEH-bezoeken met 49 procent zal stijgen tot 145 duizend en dat het aantal ziekenhuisopnamen zal stijgen met 54 procent tot een totaal van 59.300.
Heupfracturen
De meeste ouderen die letsel opliepen na een val, namelijk 34.400 van hen, zijn op de SEH-afdeling behandeld aan letsels aan heup, been of voet. Vooral heupfracturen komen veel voor: namelijk in 13.700 van de gevallen. Op de tweede plaats volgen voor mannen letsels aan hoofd, hals of nek, en bij vrouwen letsels aan schouder, arm of hand. Hier is een verband met de wijze van vallen waar te zien is dat mannen vaker van een hoogte vallen terwijl vrouwen vaker op gelijk niveau vallen. Mannen die vallen, lopen relatief vaak hoofdletsel op, terwijl vrouwen meer letsels aan de arm hebben.
Het aantal ouderen dat is behandeld vanwege hersenletsel is in 2015 sterker gestegen dan het aantal ouderen dat is behandeld aan een heupfractuur na een val. Het aandeel hersenletsels stijgt in alle leeftijdsgroepen, maar vooral bij 75-plussers. In de groep slachtoffers van 85 jaar en ouder is een belangrijke afname te zien in het aandeel letsels aan de heup.
Medische kosten
De medische kosten na een valongeval waarna een SEH-bezoek of ziekenhuisopname volgde. bedroegen in 2015 912 miljoen euro. In 2014 was dit nog 810 miljoen euro. Bijna de helft van de kosten kwam voor rekening van slachtoffers van 85 jaar en ouder. De gemiddelde directe medische kosten van een valongeval bedroegen 8800 euro per persoon. Voor slachtoffers jonger dan 75 jaar waren de kosten 3800 euro, voor 85-plussers 12.000.
Als naar het letsel wordt gekeken valt op dat een fractuur van een bovenbeen en een heupfractuur tot hoge gemiddelde kosten leidden, namelijk resepectievelijk 20.100 euro en 19.600 euro. Over het geheel genomen is bijna eenderde van de totale jaarlijkse kosten van een valongeval gerelateerd aan een heupfractuur (274 miljoen euro) en ruim een tiende aan hoofdletsel (104 miljoen euro).
Verhoogd valrisico
Door tijdig valrisicoscreening in te zetten, kunnen potentieel veel bezoeken van vallende ouderen aan de SEH worden voorkomen, volgens VeiligheidNL. Bij acht op de tien ouderen die binnenkomen op een SEH na een valongeval, was al sprake van een verhoogd valrisico voorafgaand aan het SEH-bezoek. Op zijn minst zou bij bepaalde indicatoren, zoals een eerdere val, een signaal uit moeten gaan naar of in de eerste lijn om een valrisicoscreening te doen, aldus VeiligheidNL.
Saskia Kloet, Programmamanager Ouderen bij VeiligheidNL: “Na de screening kunnen gerichte preventie-activiteiten worden ingezet. Hiermee kan een potentieel groot deel van deze SEH-bezoeken en het leed van de vaak langdurige gevolgen verminderd worden.”
Preventie
Volgens VeiligheidNL zijn er meerdere praktijkvoorbeelden van screening op valrisico, zoals in de eerstelijnszorg waarbij een praktijkondersteuner in de huisartsenpraktijk of een wijkverpleegkundige ouderen met een verhoogd valrisico selecteert door een korte valrisicotest. Als sprake blijkt van een verhoogd risico wordt een uitgebreidere screening gedaan en adviezen gegeven voor preventie.
Ook wijst VeiligheidNL op de inzet van Veiligheidsadviseurs, die de woning controleren op mogelijke risico’s, de bewoner informeren over mogelijke risico’s en veiligheidsadviezen geven naar aanleiding van de risico’s. Veiligheidsadviseurs kunnen zowel vrijwillige als betaalde medewerkers zijn van een welzijns- of thuiszorgorganisatie, ze kunnen lid zijn van een ouderenbond of ze werken vanuit een dienstencentrum of vanuit een gemeente.
