Ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra (zbc’s) die willen fuseren moeten vanaf 2019 tot op het niveau van patiëntengroepen informatie aanleveren bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM). De kartelwaakhond vereenvoudigt daarnaast de definitie van basiszorg. Een ziekenhuisproduct wordt voortaan als basiszorg aangemerkt als meer dan 20 ziekenhuizen dit leveren.
Eén en ander komt naar voren uit de aangepaste werkwijze voor het melden van een zorgfusie die de ACM heeft gepubliceerd. In de nieuwe werkwijze moeten instellingen voortaan per patiëntengroep beschrijven welke keuzemogelijkheden er overblijven voor zorgverzekeraars en verzekerden. De ACM kan dan beter beoordelen wat de gevolgen zijn van de fusie voor verschillende vormen van zorg voor patiënten en verzekeraars. Tot op heden hield de ACM geen rekening met de differentiatie van het zorgaanbod binnen individuele aanbieders.
Patiënt centraal
Door ‘patiëntengroepen’ centraal te stellen maakt de ACM naar eigen zeggen de zorgvraag van de patiënt leidend. Patiëntengroepen worden gedefinieerd in termen als artrose, infectieziekten en leverziekten. Bij een fusie moet een ziekenhuis of zbc voor elk van de patiëntengroepen informatie aanleveren over het eigen zorgaanbod en wie voor dit aanbod de concurrenten zijn. Zo krijgt de ACM beter inzicht in verschillen in het zorgaanbod van ziekenhuizen en zbc’s.
Nieuwe definitie
Eén van de voornaamste criteria die de ACM hanteert bij het beoordelen van fusies is de resterende concurrentiedruk. Tussen de complexe zorg en basiszorg bestaan in dit opzicht grote verschillen. In geval van basiszorg blijft er bij fusies vaak genoeg alternatief aanbod over. Ook kan het zijn dat de ene fusiepartij wel bepaalde vormen van complexe zorg kan aanbieden, maar de andere niet. Voor deze complexe zorg oefenen zij geen concurrentiedruk op elkaar uit en om die reden dient deze zorg niet in de fusiebeoordeling te worden meegenomen, stelt de ACM.
De afbakening tussen complexe zorg en basiszorg is echter niet eenvoudig, aangezien ze in de praktijk niet zelden in elkaar overlopen. Omwille van de eenduidigheid heeft ACM nu gekozen voor een zakelijke definitie van basiszorg: een DBC wordt als basiszorg bestempeld als die DBC door ten minste 20 algemene ziekenhuizen wordt aangeboden.
Specialiseren
Met de nieuwe aanpak zoekt de ACM aansluiting op de ontwikkelingen van het zorgaanbod in de praktijk. “De ACM constateert dat het productaanbod van ziekenhuizen de laatste jaren aan het veranderen is”, stelt de ACM. “Daar waar eerder elk ziekenhuis nog bijna alle typen zorg aanbood, zijn ziekenhuizen zich nu steeds meer aan het specialiseren door een bepaald zorgprofiel te kiezen, al dan niet binnen een netwerk van ziekenhuizen/zorgaanbieders. De introductie van volumenormen van wetenschappelijke verenigingen zorgt er daarnaast voor dat ziekenhuizen niet alle behandelingen en/of specialismen meer (kunnen) aanbieden. Het verschil in zorgaanbod tussen ziekenhuizen neemt daardoor toe.”
Prijsstijgingen
De nieuwe werkwijze wordt mede ingegeven door recente praktijkervaringen. In 2016 en 2017 publiceerde de ACM onderzoeken over de gevolgen voor prijzen, volumes en kwaliteit van ziekenhuisfusies. Daaruit bleek dat de prijzen van behandelingen soms waren gestegen en er geen aantoonbare kwaliteitsvoordelen waren. Ook andere partijen wijzen op de risico’s van fusies. De ACM heeft hierop aangegeven dat zij voortaan verscherpt aandacht heeft voor de mededingingsrisico’s van fusies. Door de fusie per patiëntengroep te analyseren krijgt de ACM beter inzicht in eventuele risico’s.
