Beeld: phive2015/stock.adobe.com
De ACM zegt dit zelf niet te kunnen afdwingen.
Openstelling verplicht
Het gebrek aan data-openheid belemmert netwerkzorg. De Mededingingsautoriteit adviseert de minister in een brief om leveranciers van zorg-ict te verplichten hun digitale informatiesystemen op veilige wijze structureel open te stellen voor koppelingen met andere leveranciers en zorgaanbieders. Doel daarvan is om innovatie van zorg-ict te stimuleren, zodat zorgverleners en patiënten profiteren van lagere administratieve lasten en kwalitatief betere zorg.
Zorg-ict is gesloten
De ACM ziet dat ict-markten in de zorgsector niet goed werken. Veel digitale informatiesystemen zijn nu gesloten informatiesystemen. Met ‘geslotenheid’ doelt de ACM op een inrichting waarbij
zorgdata opgesloten zit in één ict-systeem en andere ict-systemen (van andere leveranciers en zorgaanbieders) geen of zeer beperkte toegang kunnen krijgen tot de database en de data. Dat betekent dat andere leveranciers of zorgaanbieders die zelf ict willen ontwikkelen, geen nieuwe ict-diensten kunnen ontwikkelen of testen en dat hun informatiesystemen minder goed met elkaar communiceren. Hierdoor stokt innovatie en toetreding van nieuwe spelers. Ook leidt geslotenheid tot kwalitatief minder goede zorg en hogere administratieve lasten.
Vendor lock-in
Zorgaanbieders hebben daardoor minder keuze en raken afhankelijk van een steeds beperkter aantal ict-leveranciers. Tegelijkertijd leidt dit tot hogere administratieve lasten voor zorgverleners en kwalitatief minder goede zorg voor patiënten. De geslotenheid van informatiesystemen is hierbij het fundamentele probleem. Dit geldt voor de hele zorg-ict-markt, dus voor epd’s, maar ook voor ‘smart products’ ( medische hulpmiddelen die data genereren over de toestand van de patiënt, het zorgproces en dergelijke) en ook over Persoonlijke Gezondheidsomgevingen (pgo’s).
Passende zorg
De ACM ziet openheid van zorginformatiesystemen als voorwaarde om de transitie naar passende zorg te versnellen en maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden, zoals vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt. Omdat de ACM op dit moment zelf onvoldoende instrumenten heeft om dit structureel af te dwingen, adviseert de ACM het ministerie van VWS om openheid van digitale informatiesystemen via wetgeving te verplichten.
Wegiz
Met een zogeheten New Competition Tool krijgt de ACM wel wettelijke bevoegdheden om in te grijpen in de zorg-ict-markt. Het ministerie van VWS kan dit regelen via de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. De WegiZ biedt mogelijkheden om sectorbrede eisen te stellen aan de openheid van ict-systemen, binnen strenge regels aan informatiebeveiliging. In de brief aan het ministerie van VWS licht de ACM haar advies toe.
Epd-problemen
Epd’s zijn in de praktijk voor systemen van concurrerende ict-leveranciers (derden-systeem) beperkt toegankelijk. In het beste geval kan een deel van de data (bijvoorbeeld de Basis Gegevensset Zorg) worden ingezien, maar kan er geen nieuwe informatie worden bijgeschreven. In het slechtste geval kan data uit de database in het geheel niet geraadpleegd worden in derden-systemen. Met andere woorden: de lees- en schrijfrechten op deze epd-databases zijn voor externe systemen (zeer) beperkt. Dit is problematisch omdat de epd-databases op dit moment functioneren als een dataplatform voor de zorgverlener en patiënt in het gehele zorgproces.
