Beeld: MicroStockHub / Getty Images / iStock
De mededingingstoezichthouder start het onderzoek na publicatie van de conceptleidraad voor ict in de zorg. Hierbij zijn verschillende signalen ontvangen tijdens de gesprekken die de ACM heeft gevoerd.
Verboden
In die leidraad concretiseert de ACM de concurrentieregels waar IT-leveranciers in de zorg zich aan moeten houden. De toezichthouder verbiedt bijvoorbeeld blokkades voor gegevensuitwisseling en misbruik van de vendor lock-in. Ook moet er ruimte zijn voor zorgaanbieders om samen in te kopen en moeten standaarden gebruikt worden.
Machtsmisbruik
Zo kan machtsmisbruik ontstaan wanneer het koppelen van systemen van verschillende leveranciers moeilijk wordt gemaakt, merkt de mededingingsautoriteit op. Ook het opleggen van onredelijke contractvoorwaarden en het vragen van niet-transparantie of excessieve prijzen is verboden, wordt benadrukt.
Moeilijk en duur
“Gegevensuitwisseling in de Nederlandse zorg blijft achter”, zegt Martijn Snoep, bestuursvoorzitter van de ACM. “Zorginstellingen zijn sterk afhankelijk van ict om goede zorg te verlenen aan patiënten. Een goedwerkende zorg-ict-markt is daarom van groot belang voor de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg, nu en in de toekomst. Er is vaak maar een beperkt aantal ict-leveranciers. We zien ook dat overstappen voor zorginstellingen erg moeilijk en duur is. Maar ict-leveranciers mogen markten niet afsluiten. Dat beperkt efficiënte gegevensuitwisseling en leidt tot hogere prijzen, minder kwaliteit van zorg en minder innovatie.”
VWS
De ACM stelt verder dat VWS aan zet is om het koppelen van systemen op basis van uniforme standaarden voor gegevensuitwisseling beter mogelijk te maken. De toezichthouder adviseert daarbij zoveel mogelijk aan te sluiten bij bestaande internationale standaarden, zodat de markt open blijft voor andere ict-aanbieders.
Het concept van de leidraad is ter consultatie voorgelegd en wordt dit najaar definitief gemaakt. De ACM richt zich in de leidraad vooral op de ziekenhuissector, maar merkt op dat de regels gelden voor de hele zorg omdat de vraagstukken op elkaar lijken.
Duidelijkheid
De toezichthouder publiceert de regels om duidelijk te maken aan IT-leveranciers en zorgaanbieders wat wel en niet de bedoeling is in de markt. Nu hebben ziekenhuizen bijvoorbeeld weinig mogelijkheden om over te stappen naar een andere aanbieder van epd/zis-systemen. Tegelijk moeten soms hoge prijzen worden betaald voor extra functionaliteiten.
Hoge marges
In een eerder gepubliceerde samenvatting van een onderzoek naar de ict-markt in de zorg klaagden ziekenhuizen specifiek over de hoge winstmarges bij epd-leveranciers die niet in verhouding zouden staan tot de beperkingen die zij ervaren. Zo had marktleider ChipSoft in 2018 een winstmarge van 46,3 procent. Ter vergelijking, een gemiddeld ziekenhuis heeft een marge van 0 tot 2 procent.
De publicatie van het volledige rapport ligt bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Een niet bij naam genoemde epd-leverancier verhindert bekendmaking van het rapport. De ACM laat weten dat er nog geen uitspraak in de zaak is geweest.
