Nog voor het nieuwe zorgstelsel van start gaat signaleert Actiz al trendbreuken in de bedrijfsvoering van haar leden. De brancheorganisatie wijdt dit aan de veranderingen die per 1 januari 2015 worden ingevoerd. Organisaties spelen nu al in op de gevolgen van de transitie.
De medewerkerstevredenheid is gedaald en een aantal kleine zorgorganisaties staan voor het eerst in de rode cijfers. En de nettomarges staan onder druk. Dit blijkt uit de Benchmark in de Zorg 2014 die PwC hield in opdracht van Actiz, organisatie van zorgondernemers.
Reorganisaties
De brancheorganisatie laat ieder jaar een benchmark onder haar leden uitvoeren. Dit jaar was de deelname aan de benchmark groter dan ooit: er deden 181 zorgorganisaties mee. Het medewerkers-tevredenheidsonderzoek werd door 61.000 medewerkers ingevuld en het cliënttevredenheidsonderzoek door 32.000 cliënten.
De benchmark verschijnt op het moment dat de leden van ActiZ de zorginkoop 2015 net hebben afgerond of nog volop met de onderhandelingen bezig zijn. Maar de invloed van de transitie op de uitkomsten is overduidelijk, zo toont Actiz aan. Zorginstellingen namen en nemen al maatregelen om in te spelen op de komende reorganisaties. Ondertussen zet de daling van de zorgtarieven flink door, vooral in de extramurale zorg.
Nettomarge
Het meest opvallend is dat de nettomarge over het boekjaar 2013 fors gedaald is. In 2012 was die nog 2,4 procent, in 2013 kwam de marge niet boven de 1,3. Dat is het laagste percentage dat ooit sinds de start van de benchmarks in 2009 werd gemeten. De nettomarge bestaat voor het grootste deel uit resultaat op huisvesting en op rente. Dit betekent dat op zorgverlening gemiddeld gezien nauwelijks rendement wordt gemaakt. Dat is zorgwekkend, omdat de resultaten op huisvesting en op rente de komende jaren zullen verdampen. Voor de intramurale zorg waren die in 2013 al meer dan gehalveerd ten opzichte van 2012.
Zorgorganisaties moeten voorzieningen nemen om de reorganisaties te bekostigen, zo verklaart Actiz de tendens. Voor de deelnemers aan de benchmark gaat het om een bedrag van 112 miljoen in totaal. Dat verlaagt de nettomarge met 0,8 procent. Extra verlagingen komen door eenmalig afboeken en door correcties van zorgkantoren op de declaraties.
Personeel
De maatregelen in de bedrijfsvoering hebben ook effecten op het personeel. Voor het eerst sinds jaren zijn medewerkers iets minder positief over hun werk, alhoewel de zorgorganisaties nog een ruime voldoende krijgen. Ook het verschil tussen instellingen die een reorganisatie achter de rug hebben en instellingen die dat niet hebben is niet groot. De eerste groep krijgt het rapportcijfer 7,4, de andere een 7,7. Ook is de vraag gesteld ‘zou u uw werkgever aanraden bij familie en vrienden?’. De antwoorden daarop lopen enorm uiteen. Heel positief is – misschien logisch – het topmanagement. Het negatiefst zijn medici en paramedici.
Kleine organisaties
In eerdere Jaren presteerden kleinere organisaties, met een omzet van minder dan tien miljoen euro, gemiddeld op alle vlakken beter dan grote organisaties. Daar lijkt nu verandering in te komen. Bij kleine organisaties staat de toekomstbestendigheid onder druk. Zo zijn er voor het eerst ook kleine organisaties met een negatieve nettomarge. En er zijn signalen dat zorgverzekeraars extra barrières opwerpen voor contractering, wat hun positie nog moeilijker zal maken.
