Verschillende budgetten
“Zorgorganisaties hebben op dit moment te maken met veel verschillende budgetten waaruit zij de zorg moeten financieren”, zegt Mireille de Wee, voorzitter van de ActiZ-kerngroep Wonen en Zorg. “Ze hebben te maken met de reguliere Wlz-inkoop procedure, een proces wat ieder jaar opnieuw wordt doorlopen. Daarnaast moeten ze een beroep doen op onder andere het kwaliteitsbudget, transitiemiddelen, arbeidsmarktmiddelen en covid-19 compensatiemiddelen.” En elke regeling heeft eigen aanvraagprocedures, voorwaarden, monitorings- en verantwoordingseisen. Bovendien hebben zorgorganisaties te maken met financieringsstromen uit andere de Wet maatschappelijke opvang (Wmo) en de Zorgverzekeringswet (Zvw). Dit levert veel administratieve lasten op en belemmert zorgorganisaties om datgene te doen wat nodig is om de ouderenzorg in Nederland van goed niveau en toegankelijk te houden. In de ‘Rapportage bekostiging en verantwoording verpleeghuiszorg’ maakt ActiZ inzichtelijk hoe ingewikkeld de financiering van ouderenzorg in de Wet langdurige zorg is.
Heldere koers
ActiZ wil een heldere koers en integrale visie voor de ouderenzorg waarbij de kwaliteit van zorg, de toegang tot zorg en de betaalbaarheid van zorg in samenhang wordt bekeken. “Zorgorganisaties hebben stabiliteit en meerjarige zekerheid nodig om te kunnen investeren en te anticiperen op de vergrijzing”, zegt De Wee. “Ook moet er een nieuw evenwicht worden gevonden tussen kwaliteit, betaalbaarheid en toegang van zorg. Dit kan niet zonder een integrale benadering van de ouderenzorg. Hoe investeren we in preventie, mantelzorg en ondersteuning dichtbij huis bijvoorbeeld.”
Kwaliteit is verhoogd
“Deze integrale benadering van de zorg is niet iets dat van de ene op de ander dag geregeld is”, legt een woordvoerder van ActiZ uit. “Maar ook dit kabinet kan daar al stappen in nemen.” De afgelopen jaren is er dankzij het kwaliteitsbudget hard gewerkt aan de kwaliteit van de ouderenzorg. Toen deze nieuwe budgetten voor kwaliteitsbevordering werden bedacht, zouden ze verwerkt worden in de tarieven. “Dat is nog niet gebeurd”, zegt de woordvoerder. “De minister kan dat nu regelen voor 2020-2022. Dat scheelt gelijk alweer een systeem minder qua aanvragen, vastleggen en verantwoorden.”
Woningmarkt
Een ander groot probleem is de toegang tot de zorg en samenhangend daarmee de enorme krapte op de woningmarkt. “De toegankelijkheid van de zorg is verslechterd”, weet de woordvoerder. “De wachtlijsten voor verpleeghuizen worden groter. Mensen moeten dus langer thuis blijven wonen. De zorg die ze thuis krijgen is niet altijd genoeg. Om dit te verbeteren, en het gat tussen thuis en het verpleeghuis op te vullen moet er veel gebeuren op de woningmarkt.”
Meer zekerheid over budget voor “verpleeg”-huizen door “minder complexe financiering” kan toegang tot deze zorg, kwaliteit en betaalbaarheid ervan dienen, zo betoogt ActiZ. De “toegang” betreft beschikbaarheid van voldoende plaatsen ( bedden en passende ( onafhankelijk vastgestelde ) indicaties. Het aantal “bedden” is eenvoudig in een getal aan te geven (bijv. 10% van het aantal hoogbejaarden in jaar x ), maar daaraan is de benodigde kwantitatieve en kwalitatieve formatie verpleegkundigen, verzorgenden IG, welzijnsprofessionals en facilitaire medewerkers verbonden. De resterende “overhead” dan met eenvoudiger budget geminimaliseerd worden. De kern draait om de kwalitatieve invulling van het zorgaanbod voor de indicatie “verpleging en verzorging”. Bij een “eenvoudiger” budgetverstrekking zal dat vooraf normatief vastgesteld moeten worden en niet gebaseerd te zijn op een toevallig peilmoment. “Verpleeg”-huizen verdienen een volwaardige verpleegkundige formatie, gezien de kern van de indicaties. Het gaat immers niet om de “knikkers”, maar primair om deze vakbekwaamheid in een welzijnscontext.
De beleidsmakers lijken ons wel eens te willen doen geloven dat hun ‘zware’ zorg over uit welke budget iets betaalt moet worden een zwaardere opgave is dan het aan bed bieden van directe zorg door verzorgenden en verpleegkundigen.