“We kopen een onhandig instrument voor 13 miljoen euro. De benchmark kan als een boemerang terugslaan op onszelf.” Zo karakteriseren enkele ActiZ-leden de zesjarige overeenkomst die hun brancheorganisatie vrijdag wil sluiten met PricewaterhouseCoopers (PwC).
Bedrijfsvoering van ActiZ-leden
Zorgaanbieders in de verpleging en verzorging kunnen binnenkort de eigen prestaties vergelijken met het branchegemiddelde. Zowel op kwaliteit van zorg, als op medewerkers- en cliëntentevredenheid. Skipr maakte afgelopen weekend melding van het besluit van de algemene ledenvergadering. Een minderheid van de leden heeft tegen de aankoop van het benchmarkinstrument gestemd. De schoen wringt vooral bij de afspraak om talrijke data over de bedrijfsvoering van leden op te nemen in de benchmark.
‘Interne bedrijfsvoering ligt op straat’
“Last but not least stoppen ze een heleboel bedrijfsgegevens in de benchmark”, stelt bestuurder Marcel van Woensel van Laurens Zorg Compas uit Rotterdam. “Dat gaat veel verder dan gegevens die in het jaardocument staan. De benchmark zoomt in op details die ActiZ in de landelijke lobby helemaal niet nodig heeft. Ik heb er geen bezwaar tegen dat het ziekteverzuim er in komt. Maar wel dat de productiviteit van medewerkers en organisatie afleesbaar is.” Van Woensel wil niet dat allerhande details over de interne bedrijfsvoering op straat komen te liggen.
Transparantie
“Deelname is niet verplicht”, reageert Aad Koster, directeur van ActiZ. “Besloten is om de benchmark aan te bieden aan onze leden tegen weinig geld. In deze tijd zijn wij haast verplicht om helder en transparant te zijn in wat wij als branche aan prestaties verrichten”, zegt Koster. “De benchmark is ook een instrument om te verantwoorden wat wij met publieke middelen doen.”
Tarieven thuiszorg naar beneden
Volgens de normaalverdeling zijn er altijd voorlopers die bovengemiddeld presteren en achterblijvers die niet goed meekunnen, met elkaar verbonden door een middengroep. Gevolg van dit type benchmark is dat het gemiddelde of zelfs het bovengemiddelde tot norm wordt verheven. Er ontstaat hierdoor een grote kans op druk om de tarieven te verlagen. Dat stelt bestuurder Harry Moeskops van de OsiraGroep in Amsterdam. Beide bestuurders verwijzen naar het voorbeeld van de thuiszorg-benchmark. Moeskops: ”In de thuiszorg zijn de tarieven mede dankzij de benchmark sterk verlaagd. Met negatieve gevolgen voor menige thuiszorgaanbieder.”
Benchmark werkt ook positief
Koster vindt de vergelijking met de boemerang ongenuanceerd. “Zonder benchmarksysteem wordt ook gekort op de tarieven”. Omgekeerd kan de benchmark ook positief werken volgens Koster. “Zo heeft ActiZ bijvoorbeeld aangetoond dat er 248 miljoen euro voor verpleeghuiszorg nodig is.”
Risico voor verpleging en verzorging
Laurens Zorg Compas en OsiraGroep hebben tegen de aanschaf van het instrument gestemd. Een meerderheid van de ActiZ-leden, ruim 80 procent volgens ActiZ-directeur Koster, is er echter mee akkoord gegaan. Van Woensels verklaring: “Transparantie is goed, het achterhouden van informatie is niet goed. Met die opvatting ben ik het verregaand eens. Maar ditmaal worden de negatieve impact en het boemerangeffect voor de branche onderschat. Moeskops: “Als je bovengemiddelde prestaties oplegt aan alle anderen is dat niet goed. Je kunt het Concertgebouworkest niet tot norm voor alle provinciale gezelschappen verheffen.”
Organisaties verbeteren
Koster stelt dat de benchmark ook bedoeld is om te leren van anderen en organisaties te verbeteren. “En daarbij is er begrip dat veranderingen tijd kosten.” Zorgaanbieders die wel meedoen, maken bovendien een goede belangenbehartiging door de brancheorganisatie mogelijk, doordat ze inzage geven, aldus Koster.
Bijzondere financiering
ActiZ-leden die niet willen meedoen aan de benchmark, betalen er toch aan mee. Dat komt doordat ActiZ zes jaar op rij een miljoen uit het eigen vermogen haalt. Dat is in de loop der jaren mede opgebouwd uit contributies van leden. Instellingen moeten bij deelname aan de benchmark een klein bedrag inleggen.
