Anneke Westerlaken, voorzitter ActiZ
Anneke Westerlaken vertelt hierover in een interview met Zorgvisie: ‘Wij stellen de bezettingsnorm ter discussie.’
Dit voornemen is in lijn met de tekst in het Coalitieakkoord uit 2021. Tot nu toe had echter nog geen van de partijen in de ouderenzorg iets over de bezettingsnorm gezegd.
Verpleeghuiszorg
In het Coalitieakkoord staat dat meer aandacht moet komen voor flexibele dienstroosters die lichter zijn dan in het dienstrooster van de NZa. Het dienstrooster van de NZa is de bezettingsnorm die in het huidige kwaliteitskader verpleeghuiszorg staat: “Dit dienstrooster voorziet in de aanwezigheid van twee medewerkers per groep van acht bewoners voor zorg- en zingevingstaken gedurende de dag- en avonddienst. Daarnaast dient er één verpleegkundige per acht groepen aanwezig te zijn. Tot slot is er tijdens de nachtdienst één verpleegkundige per vier groepen aanwezig.”
Aan het nieuwe, integrale, kwaliteitskader kwetsbare ouderen zit een bezuiniging vast van 350 miljoen euro.
Kwetsbare ouderen
De partijen in de zorg die te maken hebben met kwetsbare ouderen zijn aan zet om uitgangspunten en normen te ontwikkelen waaraan kwaliteit van de verpleeg(huis)zorg moet voldoen. In deze periode vindt volop overleg plaats over het nieuwe kwaliteitskader. Dit kwaliteitskader kwetsbare ouderen gaat de drie bestaande kwaliteitskaders in de verpleeghuiszorg, thuiszorg en wijkverpleging vervangen.
Westerlaken: “Wij werken aan een nieuw kader dat meer gaat over de samenwerking tussen formele en informele zorg en ook over de inzet van technologie. Het kwaliteitskader moet een instrument zijn om het gesprek aan te gaan over kwaliteit van zorg. Daarbij moet het over welzijn kunnen gaan en het mag geen risicobeheersingsinstrument zijn. Wij vinden dat het kwaliteitskader moet worden geschreven vanuit een samenlevingsperspectief en minder vanuit zorg.”
Minister Helder van VWS heeft 1 maart als streefdatum gesteld voor de oplevering van het nieuwe kwaliteitskader. De bezuiniging kan dan in 2024 ingaan en doorlopen tot en met 2026. Westerlaken weet wel een goede bestemming voor het geld: “Zet die bezuiniging in om de medewerkers beter te belonen.”
Begrijpelijk is dat bestuurlijke afspraken een effect behoren te hebben en dat ActiZ hiertoe een discussietraject inzet. Jammer dat vooral normatieve kwantitatieve verworvenheden meteen op de weegschaal werden gelegd. Men had ook het beschikbaar zorgvolume ter discussie kunnen stellen, bijvoorbeeld een opnamestop ( waar niet is, verliest zelfs de keizer zijn rechten)! Een aantal afspraken over kwalitatieve en kwantitatieve formatie is duidelijker meetbaar ( voor iedereen ), dan een vage tegenstelling tussen “samenlevingsperspectief” en “zorg”! “Zorg” is een containerbegrip en vaak congruent aan de VWS begrotingspost of zo ( aldaar een onkostenpost en geen opbrengst ). “Verpleeghuizen” bieden zorg voor de individuele gezondheid zoals: verpleegkundige zorg, verzorging, begeleiding, behandeling en observatie, maar ook revalidatie, palliatieve zorg en verblijf en hotelzorg. Wordt dit een discussie op macroniveau over schuiven met kosten of meer inhoudelijk met professionals? Blijft ActuZ voor VenV ook professioneel een aantrekkelijke branche? En wat met de huidig toegezegde rechten van de bewoners?
Dit vind ik echt onbegrijpelijk! Ik heb de afgelopen zes maanden als vrijwilliger in een verpleeghuis gewerkt. Als bestuurder kwam ik vaak “op de werkvloer”, maar zes maanden lang is heel wat anders! De bezettingsnorm is al erg laag! De gemiddelde bewoner van een verpleeghuis is behoorlijk ver in dementie. Daar is flink veel zorg voor nodig. Uit bed komen, aankleden, eten … dat gaat allemaal niet vanzelf bij iedereen. Gedrags- en somatische problematiek en neigingen tot depressie zijn alom aanwezig. Dan willen we ook nog activiteiten, gezelligheid, een praatje en bewegen. Zelfs met een fors aantal vrijwilligers heb je daar als zorgpersoneel je handen vol aan. De verpleegkundige en de SO zijn overboekt. Hoe bedenk je dan dat de bezetting van zorgpersoneel naar beneden kan? En dan de afsluiter dat het bespaarde geld naar meer salaris kan. Het salaris is echt het probleem niet! Wél de werkdruk en het salaris per uur. Want veel overwerk wordt niet betaald en de zorgprofessional vraagt er ook niet om. Die gaat ’s avonds gewoon in vrije tijd de administratie afmaken en de volgende dag voorbereiden. Het verloop onder zorgpersoneel komt niet vanwege een te laag salaris (het salaris was bekend bij aantreden neem ik aan), maar door de werkomstandigheden. Met een lagere bezettingsnorm gaan die omstandigheden er niet op vooruit.