Het afschaffen van de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) zet de toegankelijkheid van zorg onder druk. De nieuwe wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (dba), die de VAR moet vervangen, zal leiden tot terughoudendheid om zelfstandige zorgprofessionals in te schakelen.
Dit stelt de VvAA, ledenorganisatie voor zorgprofessionals, in een brief aan de Eerste Kamer. De senaat stemt dinsdag over de wet dba. “De extra risico’s die het gevolg zijn van de nieuwe wet leiden tot terughoudendheid om zelfstandig zorgprofessionals in te schakelen in de praktijk of instelling”, stelt Edwin Brugman, directeur kennismanagement en netwerken bij VvAA. De toenemende financiële onzekerheid waarmee zorginstellingen al langer te maken hebben, maakt dat een arbeidsovereenkomst steeds vaker geen passende oplossing is. Zzp-zorgprofessionals vervullen volgens de VvAA een belangrijke ‘smeeroliefunctie’ om de continuïteit van zorg te garanderen.
De nieuwe wet maakt de fiscale risico’s voor de instelling echter uiterst onzeker, aldus de belangenbehartiger. Brugman: “Stel: een praktijkhoudende huisarts kan geen tijdelijke extra collega meer in de praktijk krijgen omdat er bij voorbaat onduidelijkheid is over de arbeidsrelatie. En dus angst voor onvoorziene maatregelen achteraf. Het is volstrekt niet duidelijk hoe (strikt) de inspectie zal handhaven. Straks kijken we naar de scherven van mislukte wetgeving en naar problemen die op voorhand te voorzien waren.”
Ondernemerschap
De VAR geeft vooraf duidelijkheid of iemand zelfstandig ondernemer is of in loondienst is, aan de opdrachtgever én de opdrachtnemer. De fiscale aantrekkelijkheid van het ondernemerschap van die opdrachtnemer werd daarmee verzekerd, aldus de VvAA. “Sommige werkgevers vormden hun vaste loonkosten echter oneigenlijk om tot variabele kosten met andere verplichtingen. In een aantal branches leidde dat tot onderbetaling en het ontbreken van goede voorzieningen bij arbeidsongeschiktheid en oudedagsvoorzieningen. Dit gebeurde onder andere bij postbestellers en bouwvakkers.”
Als het aan de VvAA ligt, pakt de overheid de misstanden aan, maar blijft tegelijkertijd de kracht van de VAR-systematiek behouden. Eerste Kamerlid Alexander Rinnooy Kan vindt dat het kabinet onvoldoende duidelijk maakt welk probleem het precies wil oplossen. Volgens de voormalig SER-voorzitter kan de huidige VAR-systematiek met een aantal aanpassingen nog prima dienst doen. Brugman: “Daarmee raakt hij de kern. Het bewijst dat het goed is om nog eens heel goed terug te kijken waarom de VAR destijds werd ingevoerd en waar we dus nu willens en wetens afscheid van nemen.”
