Agema komt in voorjaar 2025 met kaders voor AI bij zorgadministratie

Agema heeft sinds haar aantreden als minister afgelopen zomer duidelijk gemaakt dat ze veel potentie ziet in het gebruik van technologie in de zorg. Met name de mogelijkheden om administratieve lasten in de zorg te verlagen spreken de minister aan.

Administratietijd halveren

Dat schrijft ze ook nu in haar brief in de Kamer. “Mijn doel is om in 2030 de administratietijd te halveren. Kunstmatige Intelligentie (AI) biedt veel mogelijkheden om hieraan bij te dragen en tegelijkertijd de uitdagingen op de arbeidsmarkt in de zorgsector aan te pakken. Hoewel AI natuurlijk niet de enige oplossing is, kan het een belangrijke bijdrage leveren aan het verlichten van de administratieve lasten.”

De minister wil de administratietijd dus halveren en gaat er in deze brief vanuit dat de zorgverleners nu “zo’n 40 procent van hun werktijd aan administratie” besteden. Waar de minister dit percentage op baseert, licht ze in deze brief niet toe. Wel verwees ze al eerder naar dit cijfer.  Naar alle waarschijnlijkheid gaat dit over een onderzoek van (Ont)Regel de Zorg uit 2017. Het onderzoek achter dit cijfer staat inmiddels ter discussie.

Generatieve AI

Agema wijst erop dat AI-technologie al langer wordt toegepast in de zorg. “Vooral in de ziekenhuiszorg, maar ook in andere sectoren, zijn er verschillende AI-toepassingen in gebruik die ondersteunen bij onderzoek en diagnostiek (diagnostische AI). Denk hierbij aan toepassingen in de radiologie waarbij AI de arts ondersteunt in het sneller en nauwkeuriger interpreteren en beoordelen van beeldmateriaal zoals röntgenfoto’s.”

Nieuwer is de zogenoemde generatieve AI. “Deze nieuwe categorie van AI-toepassingen kan bijvoorbeeld worden ingezet om zorgverleners te ondersteunen bij administratieve taken. Denk hierbij aan taken zoals het maken van samenvattingen van de patiëntgeschiedenis of geautomatiseerd gespreksverslagen laten opstellen. Daardoor houden zorgverleners meer tijd over voor het gesprek met hun patiënten, wat de gesprekken persoonlijker maakt”, schrijft Agema. Iets dat ze bij het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in de praktijk zag.

Richtlijnen

Deze technologie is, volgens de minister, zo nieuw en anders dat bestaande (kwaliteits)richtlijnen niet altijd aansluiten. Het gaat daarbij om regels rondom transparantie van data, verantwoordelijkheid voor gegenereerde inhoud en verwantwoord gebruik van AI-toepassingen. Agema wijst hierbij naar een onderzoek van TNO, waarin de kansen, maar de risico’s van generatieve AI werden besproken. “Denk hierbij aan uitdagingen zoals de versnippering bij het ontwikkelen en opschalen van AI-toepassingen en bij het valideren van de juistheid en volledigheid van toepassingen met generatieve AI en vernieuwing van bestaande richtlijnen.”

IZWA

De minister wil met het zorgveld nieuwe afspraken maken over het gebruik van AI voor het verminderen van administratietijd. Dat zou in het kader van het nieuwe Integraal Zorg- en Welzijnsakkoord (IZWA) moeten zijn, maar het overleg daarover verloopt moeizaam. De gemeenten zijn uit dat overleg gestapt en ziekenhuizen en umc’s willen niet verder praten als er 315 miljoen euro bezuinigd wordt om medisch-specialistische zorg.

Agema gaat verder “in gesprek met het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) over het ontwikkelen van een medisch-ethisch kader voor diagnostische AI, om ervoor te zorgen dat ook diagnostische AI op een verantwoorde wijze wordt ingezet. Ook zal ik in gesprek gaan met de Autoriteit Persoonsgegevens inzake de waarborgen rondom privacy en AI.”

Kaders

Dit alles moet ertoe leiden dat er in het tweede kwartaal van 2025 een aanpak en kaders komen voor het gebruik van AI bij administratieve zorgtaken. Deze aanpak wordt op drie punten gericht:  

– Het beter in kaart brengen van de mogelijke tijdsbesparing met veilige AI-systemen en het bundelen van krachten door versnelde implementatie over sectoren van een beperkt aantal toepassingen, onder meer door het voeren van rondetafelgesprekken met het zorgveld;

– Het stimuleren van een betere validatie van AI-toepassingen binnen de zorg, zodat wordt gewaarborgd dat ze veilig, effectief en betrouwbaar zijn;

– Het gezamenlijk bepalen hoe de veilige implementatie van AI-toepassingen kan worden versneld en wat nodig is om de zorg AI ready te krijgen, door hierover afspraken te maken.

Agema denkt hierbij ook aan de randvoorwaarden. “Mijn ministerie blijft onverminderd regie voeren om te zorgen dat aspecten zoals databeschikbaarheid en gegevensuitwisseling, die cruciaal zijn voor een succesvolle inzet van AI in de zorg, worden gerealiseerd (…)”, aldus de bewindsvrouw.