Beeld gegenereerd door chatgpt
Doorgaan op de ingezette koers, is de grote lijn van de Kamerbrief die minister Agema naar de Kamer heeft gestuurd over de Persoonlijke Gezondheidsomgevingen (pgo). Komend jaar zou iedere burger moeten beschikken over een “goed gevuld en goed werkend pgo”, zo was de belofte van VWS. Het zou iedereen in Nederland beschikking geven over de eigen gezondheidsdata. Die deadline is inmiddels onhaalbaar gebleken.
Incompleet en niet gebruiksvriendelijk
De pgo’s zijn momenteel noch goed gevuld noch goed werkend. De gebruiksvriendelijkheid laat bij een aantal flink te wensen over en hele zorgsectoren zijn nog helemaal niet gekoppeld om gegevens te ontsluiten. Op dit moment maken 800 duizend mensen gebruik van een pgo, volgens de Kamerbrief. “Zij kunnen beschikken over de gegevens die over hun gezondheid zijn vastgelegd door ongeveer vijfduizend zorgaanbieders, zoals huisartsenpraktijken en ziekenhuizen”, valt in de brief te lezen. “Vaccinatiegegevens en andere informatie die grotendeels in beheer is bij publieke instellingen worden ook in pgo’s ontsloten.”
Twee ingrepen
Om de boel vlot te trekken en aan te jagen, kondigde VWS eerder dit jaar aan het roer om te gooien. De eerste opvallende ingreep is om drie pgo’s via een Europese aanbesteding te selecteren om verder in te investeren. Begin komend jaar wil Agema daar de contracten mee afsluiten. De tweede ingreep die in het oog springt, is dat VWS doorgaat met de ontwikkeling van Mijn Gezondheidsoverzicht. Dat systeem moet de gezondheidsdata inzichtelijk maken, de pgo’s zouden daar vervolgens functionaliteit op moeten ontwikkelen. In de brief wordt Mijn Gezondheidsoverzicht vergeleken met Mijn Pensioenoverzicht.
Mijn Gezondheidsoverzicht
Mijn Gezondheidsoverzicht is niet bedoeld als concurrentie van de pgo’s maar als ondersteuning ervan, benadrukt Agema in de Kamerbrief. “Burgers kiezen een pgo om persoonlijke gezondheidsgegevens naar behoefte te koppelen met functionaliteiten (gezondheidsapps) die passen bij de persoonlijke omstandigheden en levensfase. Want een jong gezin met een baby heeft andere behoeften dan een tachtigjarige met hartfalen, diabetes en de ziekte van Parkinson.”
‘Toegang tot gegevens geen verdienmodel’
Toch betekent het een grote koerswijziging, die al eerder is ingezet en waar Agema nu meer gas op wil geven. Was het aanvankelijk de bedoeling dat (met overheidsfinanciering aangezwengelde) marktwerking burgers inzicht en regie over hun eigen data zou geven, nu schrijft de minister: “Toegang tot persoonlijke gezondheidsgegevens mag voor een ICT-leverancier geen verdienmodel zijn.”
‘Kapitaalvernietiging’
Een deel van de pgo-ontwikkelaars ziet Mijn Gezondheidsoverzicht dan ook wel degelijk als concurrentie en maakte de zaak eerder dit jaar aanhangig bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM). De Amerikaanse ontwikkelaar van MijnPGO besloot mede door de koerswijziging van VWS om zich terug te trekken van de Nederlandse markt. Met name zorgorganisaties in de Achterhoek – die hun transformatieplan deels gestoeld hadden op MijnPGO – kwamen daardoor in de problemen. “Pure kapitaalvernietiging”, zei bestuurder Maarten van Rixtel daar eerder al over in Zorgvisie.
Financiering
De minister ziet in de problemen geen aanleiding om de stekker uit het project te trekken of om de koers en de spelregels nogmaals te wijzigen. Ze wijst op het programma MeerMed dat als opvolger van de VIPP-regeling ervoor moet zorgen dat meer zorgorganisaties data ontsluiten. “Ook onderzoek ik welke nieuwe zorgsectoren gegevens willen en kunnen ontsluiten”, staat in de brief. “Er zijn financiële middelen beschikbaar om hen daarbij te helpen.”
Wettelijke dwang
Waar de financiële ondersteuning kan dienen als een wortel, houdt Agema ook een stok achter de hand om zorgorganisaties in beweging te krijgen. Via de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg (Wegiz) wordt ontsluiting van zorgdata naar de pgo’s al beperkt verplicht, maar VWS kan wettelijk afdwingen dat dit breder en sneller moet. Agema wijst in een brief op een al eerder aangekondigd “onderzoek of aanvullende wetgeving nodig is voor een minder vrijblijvende en bredere ontsluiting van relevante gegevens naar pgo’s”.
Of ze dat ook daadwerkelijk gaat doen, laat ze vooralsnog in het midden. Feit is wel dat VWS onverminderd in blijft zetten op de pgo’s (en Mijn Gezondheidsoverzicht), ook al omdat het volgens Agema mogelijk een manier is om aan de verplichtingen van de aankomende European Health Data Space (EHDS) te voldoen. Ze laat de Tweede Kamer weten dat nog nader te onderzoeken.
Meer verdieping en achtergrond leest u op Zorgvisie
Maak een profiel aan en lees twee artikelen gratis, bijvoorbeeld de verdieping op dit artikel:
VWS: ‘Leverplicht om data naar pgo’s te ontsluiten komt stap dichterbij’
