Legosteine
Value based healthcare (VBHC), ofwel door waarde gedreven zorg, heeft de afgelopen jaren enorm aan bekendheid gewonnen. Toch worden principes als sturen op kwaliteit, de patiëntervaring centraal stellen en een geïntegreerde zorgketen nog weinig toegepast. Angst voor de bijbehorende transparantie, gebrek aan vertrouwen tussen vakgroepen en financieringsschotten spelen een belangrijke rol. Dat blijkt uit marktonderzoek van adviesbureau Vintura.
Voor het marktonderzoek heeft Vintura 30 mensen geïnterviewd, die ziekenhuizen, zorgverzekeraars, industrie en patiëntenverenigingen vertegenwoordigen. In het onderzoek is gekeken naar de belangrijkste barrières die bij de implementatie van VBHC een rol spelen en hoe deze barrières te overkomen zijn.
Het is ruim tien jaar geleden dat Harvard-professor Michael Porter de basis voor VBHC legde in zijn boek Redefining Health Care. De principes worden tot op heden nog maar mondjesmaat toegepast, Volgens Vintura komt dit doordat Porters publicaties de ideale vbhc-situatie beschrijven, die groots en conceptueel is. Het is niet altijd duidelijk hoe hier te komen.
Groots concept
“Value based healthcare is een groots concept dat de huidige status quo stevig ter discussie stelt”, schrijven de onderzoekers. “De huidige zorg moet behoorlijk anders georganiseerd worden om vbhc te kunnen realiseren. Deze grootsheid schrikt velen af. Wat daarin niet meewerkt is dat het veranderen van de status quo impact heeft op de professional en de organisatie zelf: de verworven positie en het huidige verdienmodel staan ter discussie. Wat komt daarvoor in de plaats? En hoe ziet dat er dan uiteindelijk uit?”
Uit het onderzoek komt een aantal barrières voor de toepassing van VBHC naar voren. Het vaakst genoemd zijn obstakels die betrekking hebben op het verandermanagement. Er is geen tijd en geld en geen bereidheid tot investering om de verandering door te voeren . Medische professionals zien toegevoegde waarde voor eigen praktijk niet.
Angst voor transparantie
Verder speelt ook de angst voor de gevolgen van transparantie een rol. “Als uitkomsten gemeten en volledig transparant gemaakt worden, gaan de zorgaanbieder of zelfs de zorgverlener met de billen bloot”, schrijven de onderzoekers. “Het is gelijk duidelijk waar het ziekenhuis of de arts staan ten opzichte van andere ziekenhuizen en/of collega’s. Wat betekent dit voor de eigen positie? Ben ik/zijn wij wel zo goed als gedacht? Wat als blijkt dat anderen beter zijn? Allemaal vragen die weerstand kunnen oproepen bij het creëren van transparantie rond uitkomsten.”
Ook gebrek vertrouwen tussen vakgroepen en zorgprofessionals, dat nodig is voor zowel de transparantie over uitkomsten als voor de samenwerking in een soepele zorgketen, staat de implementatie van VBHC in de weg. “We zijn niet gewend om over het eigen medische domein (samen) te werken. De huidige organisatiestructuur mist flexibiliteit om de zorg anders te organiseren”, stellen de onderzoeker van Vintura.
Tot slot zijn randvoorwaarden, met name de financiering, nog niet ingericht op waarde-gedreven zorg. Financiering op basis van kwaliteit is nog niet de standaard. Financieringsschotten beperken mogelijkheden tot innovatieve oplossingen en contractvormen. Financiering en kwaliteit van zorg zijn twee aparte werelden: systemen zijn niet gekoppeld, zo geven de geïnterviewden aan.
Geanonimiseerde data
Vintura draagt in het onderzoeksrapport ook oplossingen aan voor de problemen. Zo zijn er meerdere manieren om met de angst voor transparantie om te gaan. “Het opstarten van een verbetercyclus is hierbij de kern: start met geanonimiseerde data en geef de arts de tijd om de uitkomsten te verbeteren. Leg niet van boven op waar de arts op afgerekend gaat worden, maar vraag de vakgroep als geheel wat juiste uitkomsten parameters zijn.”
VBHC vereist volgens Vintura ook nieuwe contracten met de zorgverzekeraars. De meeste contracten tussen de zorgverlener en zorgverzekeraar zijn op dit moment gebaseerd op prijs- en volumeafspraken, waarbij jaarlijks wordt afgerekend over het aantal verrichtingen. Het bekostigen op uitkomsten is wezenlijk anders. “Zorgverzekeraars hebben inmiddels enige ervaring opgebouwd met nieuwe contractvormen rond uitkomstfinanciering. Op verschillende plekken in Nederland zijn of worden pilots uitgevoerd. Een behoorlijk aantal zorgverzekeraars experimenteert met de inkoop op waarde.”
Tot slot zijn duidelijke afspraken over samenwerking noodzakelijk. “Het klinkt gemakkelijk en logisch: samenwerken om de beste uitkomsten voor de patiënt te realiseren. In de praktijk is dit uitdagend. Het gaat hier namelijk ook over het accepteren van andermans autoriteit of expertise, het aligneren van belangen, en het creëren van vertrouwen. De beweging naar meer integratie is ingezet. Niet met reuzestappen, maar stap-voor-stap; vertrouwen moet groeien”, aldus Vintura.
—
Skipr organiseert van 6 november tot 11 december 2017 de Masterclassreeks Value Based Healthcare. Tijdens deze masterclassreeks worden resultaten uit wetenschap en praktijk rondom Value Based Health Care (VBHC) aan elkaar gekoppeld. Meer informatie over deze reeks kunt u vinden op www.skipr-vbhc.nl.
