8.1.2013 ÄZ: Geld, Geschenke und das Verordnungsverhalten von Ärzten - das Thema erzeugt mediales Interesse. © Doris Heinrichs / fotolia.com Ärzte Zeitung / 002a04 / 08.01.2013 18.10.2012 ÄZ: AOK-Ausschreibung für 94 Wirkstoffe Ärzte Zeitung / 186a15 / 18.10.2012 10.10.2012 ÄZ: Unter der Lupe: Ärzte und Kassen suchen in den Tiefen des Vergütungssystems nach dem Kompromiss. © Doris Heinrichs / Fotolia.com Ärzte Zeitung / 180a06 / 10.10.2012 9.10.12 springermedizin.de Ärzte Zeitung / 180a06 / 10.10.2012 ÄZ 17.8. Wegen drohender Regresse müssen Ärzte die Kosten bei Arzneimitteln unter die Lupe nehmen. - Bildnummer: #23292938
Artsen registreren regelmatig iets anders dan zij eigenlijk vaststellen of uitvoeren bij een patiënt. Dit creatieve gebruik van het dbc-systeem is lang niet altijd financieel gedreven. Dit constateert Emiel Kerpershoek in zijn onderzoek naar prestatiemeetsystemen in de zorg, waarop hij is gepromoveerd aan de TU Delft.
De bevindingen van zijn onderzoek impliceren volgens Kerpershoek dat anders of creatief registreren, eerder een gangbaar gedragspatroon is dan een verzameling van geïsoleerde incidenten. Om welke aantallen het precies gaat is niet te zeggen, maar vrijwel elke arts die hij geïnterviewd heeft kan wel enkele voorbeelden noemen. Overigens deden de artsen mee op basis van anonimiteit.
Ruggenprik
Kerpershoek beschrijft het voorbeeld van een patiënt die zich meldt bij een arts met klachten en de arts vermoedt dat sprake zou kunnen zijn van hersenvliesontsteking. Om dit uit te sluiten, doet de art een ruggenprik. De patiënt kan slechts griep blijken te hebben. De kosten van de ruggenprik zijn meegenomen in het tarief van een dbc voor hersenvliesontsteking, maar niet in een dbc-zorgproduct voor griep. Dus registreert de arts een hersenvliesontsteking, terwijl er eigenlijk sprake is van griep.
Critici schrijven creatieve registratie toe aan artsen die de boel beduvelen en daarmee voor zichzelf, hun afdeling, of het ziekenhuis extra geld verdienen. Deze uitleg alleen is volgens Kerpershoek veel te simpel. Naast financiële overwegingen spelen ook professionele overwegingen over bijvoorbeeld de invulling van de behandeling van een patiënt vaak een rol. De financiële uitkomsten van onbeoogde reacties worden vooral gepresenteerd als een instrument in het waarborgen van professionele waarden zoals de continuïteit van zorg, het in stand houden van het aanbod van innovatieve behandelmethoden en behandeling van niet-lucratieve patiëntengroepen.
Perverse prikkels
Creatieve registratie vertroebelt het zicht op prestaties en moet daarom worden tegengegaan, vindt de onderzoeker. De kunst is onder meer om te proberen de “perverse prikkels zoveel mogelijk uit het systeem te halen.” Dit kan bijvoorbeeld door het systeem minder verfijnd te maken. Dan zijn er namelijk minder mogelijkheden om creatief te registreren.
Andere opties liggen meer op het gebied van monitoring en controle. Artsen, bestuurders en verzekeraars zouden regelmatig kunnen bekijken waar het systeem niet functioneert en aanpassingen maken. Met name lokale onderhandelingen tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen over de invulling van het systeem lijken hiervoor goede mogelijkheden te bieden.
Financiële consequenties
“Verder kan men proberen de financiële consequenties voor artsen wat minder direct te maken”, stelt Kerpershoek voor. “Als je als individuele arts niet direct ziet wat elke keuze in de registratie aan geld oplevert, is de prikkel minder groot om specifiek op zoek te gaan naar een duurder product.”
Voor zijn onderzoek heeft Kerpershoek 67 gesprekken gevoerd met medisch specialisten, vertegenwoordigers van het ziekenhuismanagement en met ondersteunend personeel in zes instellingen voor medisch specialistische zorg. Het betreft een Universitair Medisch Centrum, een algemeen ziekenhuis en vier Zelfstandige Behandel Centra. Daarnaast heeft hij publieke systeemmanagers geïnterviewd, die werken voor toezichthouders, adviserende organisaties en een organisatie voor systeemonderhoud. Tenslotte heeft hij ook private systeemmanagers geïnterviewd, die de zorgverzekeraars vertegenwoordigen die bij het dbc-systeem betrokken zijn in hun rol als zorginkopers.
