Voor de “constructieve opstelling” van zorgverzekeraars, die eerder dit jaar bijsprongen met een continuïteitsbijdrage, heeft Berden lovende woorden. Ook voor “de moeilijke klus” waar VWS zich voor gesteld ziet, toont Berden in de gezamenlijke Skipr-Zorgvisie podcast Voorzorg begrip. Maar toch. “Als je nu kijkt naar hoe alle regelingen op elkaar moeten aansluiten, dan is dat erg onduidelijk. Zelfs over de aantallen bestaat onduidelijkheid: zijn het 950 of 1150 ic-bedden? Dat is een illustratie van hoe complex de praktijk is. Als wij nu bouwkundige aanpassingen moeten doen voor ic-capaciteit, moet je niet eindeloos hoeven wachten op de financiële middelen.”
Afwachtende stand
“Het is vaak ook niet helder hoe de individuele situatie van een ziekenhuis past in zo’n regeling. Daar is veel tijd mee heen gegaan, waardoor ziekenhuizen in een afwachtende stand terecht zijn gekomen. We hebben het stelsel in Nederland zo complex gemaakt dat je heel veel tijd nodig hebt om een eenduidige oplossing te vinden. Nu zien we het weer week na week na week doorschuiven.”
Daarmee dreigt wat Berden betreft een adequate reactie op de nieuwe coronagolf in het gedrang te komen. “We willen koste wat kost het leed uit de eerste golf voorkomen”, motiveert Berden de noodzaak van krachtdadig optreden. “Dan heb ik het niet alleen over de overlijdens door corona, maar ook over het leed van patiënten die langer hebben moeten wachten op reguliere zorg.”
Confrontatie
Om de reguliere zorg te waarborgen, vaardigden de NZa en IGJ recentelijk een richtlijn uit. “Ik snap heel goed wat NZa en IGJ zeggen, maar het is heel moeilijk”, verzucht Berden. “Als je niet uitkijkt wordt zo’n garantie een papieren construct. Als we die 80 procent reguliere zorg overeind willen houden, hebben we heel veel minder aan coronacapaciteit dan we dachten. Daar zit een spanningsveld. Als de covid-aantallen toenemen en we denken binnen een week naar zo’n 750 opnames te gaan, dan komt het op de ic, waar die twee patiëntenstromen elkaar tegenkomen, tot een confrontatie, terwijl je daar niet de besturing hebt.”
Tweede golf
Berden waarschuwde de afgelopen maanden herhaaldelijk voor een tweede golf. “Het is heel moeilijk je voor te stellen hoe het is als je er niet in gezeten hebt”, licht Berden zijn klokkenluidersrol toe. “De bestuurders die in eerste crisis veel hebben meegemaakt, zijn ook de mensen die alert zijn en die sneller weer signalen zagen.”
Hang naar normaliteit
Nu de coronacijfers weer sterk oplopen rijst de vraag of we het ergens hebben laten liggen. “De druk om weer naar normaal te kunnen was zo sterk, dat heeft ons enorm dwars gezeten.” Die hang naar normaliteit lijkt zich momenteel ook te manifesteren in een afkalvend maatschappelijk draagvlak voor corona-maatregelen. “Ik ben voorzichtig met commentaar over de maatschappelijke kant van corona”, reageert Berden. “Als bestuurders hebben wij de verantwoordelijkheid om het geluid van de zorg te laten horen.”
Sneller maatregelen opschalen
En dat geluid is niet optimistisch. “Als we bepaalde maatregelen niet fors en snel aanscherpen zie ik de zorg steeds verder uit het lood raken”, zegt Berden. “Vanuit de zorg vind ik de nieuwe maatregelen dan ook niet voldoende. Het is als een olietanker waarvan je de motor uitzet, die vaart nog een hele tijd door. Als we nu de motor een beetje uitzetten verliezen we kostbare tijd en zeggen we straks: hadden we maar eerder ingegrepen. Laten we dus sneller maatregelen opschalen die in de eerste crisis ook effectief zijn gebleken.”
Wijze woorden van een insider die ook met afstand en empathie kan waarnemen en die daarin de waarden-volle dialoog blijft opzoeken. Fijn als er soortgenoten vanuit het brede zorgveld dit gedrag ook blijven vertonen. Want als het erop aankomt, kan zo’n groep vanuit wederzijds vertrouwen en begrip snel daadkrachtige besluiten nemen vanuit het overzicht van het geheel. Succes en wijsheid de komende periode, Bart c.s.