© utah778 / Getty Images / iStock
Ziekenhuizen kunnen een beroep doen op IZA-transformatiegelden, maar moeten een deel van de investering zelf financieren. De financiële ruimte is echter zo klein dat dit zeer beperkt gaat gebeuren. BDO wijst erop dat ziekenhuizen al fors moeten investeren in digitalisering, herontwerp van zorgprocessen, duurzaamheid en vastgoed.
Een belangrijk deel van het beschikbare geld gaat op aan herinrichting van de zorg, die “urgent” is, stelt Vincent Eversdijk, voorzitter van de branchegroep Zorg bij BDO: “Dat komt door het schrijnende personeelstekort en de roep om vermindering van de werkdruk. De personeelskosten lopen hierdoor op, deels veroorzaakt door zzp’ers. Daarbij komt dat de personele kosten stijgen door salarisverhogingen van het vaste personeel.”
Dit zijn de opvallendste resultaten: ETZ op nummer 1, Gelre en Bernhoven financieel het zwakst
Daling rendement
Uit de BDO-analyse van de jaarverslagen over 2022 blijkt dat het gemiddelde rendement is gedaald van 1,9 tot 1,6 procent. De voornaamste oorzaak is dat de fors gestegen loonkosten en inflatie niet volledig gecompenseerd zijn in de tarieven. “De personeelskosten slokken een steeds groter deel op van het budget van ziekenhuizen”, zegt Eversdijk. “Het is in toenemende mate een molensteen om de nek van ziekenhuizen.”
Het gezamenlijke resultaat van de algemene ziekenhuizen daalde vorig jaar met 10 procent ten opzichte van 2021. Het rendement van kleinere ziekenhuizen komt met 1,1 procent dicht bij “de kritieke ondergrens van 1 procent”, zegt BDO. Bij grote ziekenhuizen is het rendement nog 1,8 procent, maar daar daalde het percentage wel hard: het jaar ervoor was het rendement 2,3 procent.
Optie: Aanvullende financiering
BDO ziet twee oplossingen om passende zorg te financieren: door hogere zorgpremies of met een nationaal initiatief waarbij ziekenhuizen, banken en zorgverzekeraars de regie nemen voor aanvullende financiering. “Dat leidt mogelijk tot tijdelijke verliezen”, verwacht Eversdijk.
BDO constateert dat er veel moet gebeuren om de IZA-afspraken uit te voeren. De verkiezingsprogramma’s bieden daarvoor weinig oplossingen. “Veel daarin is onduidelijk of niet doorgerekend. Essentiële vragen hoe de zorg betaalbaar blijft en wie de regie dient te nemen in de organisatie van de acute en hoogcomplexe zorg, blijven veelal onbeantwoord.”
Kostenstructuur aanpassen
BDO wijst erop dat uitvoering van de IZA-plannen ook op een andere manier risico’s kunnen opleveren. Als de ziekenhuizen behandelingen of diensten afstoten door samenwerking en concentratie, moeten ze wel tijdig hun kostenstructuur aanpassen, raadt BDO aan. Anders lopen ze kans op forse verliezen of zelfs failliet te gaan.
Het adviesbureau constateert dat de huidige bekostiging van de zorg niet goed past bij de transitie-opgave die er ligt. “Ziekenhuizen hebben behoefte aan financiële stabiliteit. Hier ligt ook een rol voor het ministerie van VWS en de NZa.”
BDO is helemaal de weg kwijt. Een oplossing is aanvullende financiering voor ziekenhuizen, hogere zorgpremies. Dan kunnen de ziekenhuizen nog meer geld verkwisten. Ziekenhuizen en hun besturen nemen verkeerde beslissingen. Hierdoor is hun rendement zo slecht. Men verkwist onnodig veel geld. Daarnaast hoeven zorgvernieuwingen niet telkens zo veel te kosten. Men moet alleen de juiste keuzes maken. En hier zij; ziekenhuizen nu net niet goed in. Verder schreeuwen de ziekenhuisbestuurders dat ze nieuwbouw moeten hebben en schaalvergroting. Ook dit is onnodige en kost veel te veel. Ziekenhuisbestuurders moeten hetgeen ze hebben gewoon fatsoenlijk onderhouden, dan is een nieuwbouw ook niet nodig. Helaas hebben we in ziekenhuisland een stel geld-verkwistende en veel te duurbetaalde mensen zitten die de zorg de afgrond in trekken. Het wordt tijd dat de ogen eens opengaan en dat RvT’, zorgverzekeraars en VWS eens een duidelijke tik-op-de-vingers geven.