De Belastingdienst verstrekt sinds begin dit jaar geen zelfstandigenverklaringen meer aan zelfstandigen zonder personeel in de zorg. Dat stellen ZZP Nederland en FNV Zelfstandigen. Volgens de twee partijen brengt de Belastingdienst daarmee het werk van 80 duizend zzp’ers in de zorg in gevaar.
Volgens ZZP Nederland heeft de Belastingdienst zzp’ers in de zorg jarenlang aangemerkt als ondernemer, maar worden deze zelfde zzp’ers sinds begin dit jaar massaal als werknemers in loondienst aangemerkt. Volgens de Belastingdienst is er bij de meeste zzp’ers sprake van een verkapt loondienstverband, omdat ze werken via een bemiddelingsbureau of reguliere zorgaanbieder. Deze constructie impliceert volgens de Belastingdienst een gezagsverhouding die niet strookt met de fiscale criteria voor vrij ondernemerschap. Ook wordt er zelden rechtstreeks gefactureerd bij de eindgebruiker.
Brandbrief
“Deze interpretatie is, naar wij informeel hebben vernomen, ingegeven door de opdracht van hogerhand om het aantal zelfstandig ondernemers in de zorgsector te doen laten afnemen”, schrijven ZZP Nederland en FNV Zelfstandigen in een brandbrief aan de Tweede Kamer.
“Wij willen de mensen in loondienst, dat heeft een aantal ambtenaren ons letterlijk gezegd”, licht Leo Vollebregt, voorzitter ZZP Nederland, de beschuldiging toe. Door zo arbeidsmarktpolitiek te bedrijven, gaat de Belastingdienst volgens Vollebregt op de stoel van de politiek zitten. Bovendien is maakt de Belastingdienst zich volgens Vollebregt schuldig aan rechtsongelijkheid aangezien de regels voor zzp’ers in andere sectoren minder streng zijn. “Als zzp’ers daadwerkelijk alleen voor particulieren zouden mogen werken, hoeveel werk zouden bouwvakkers of IT’ers dan nog hebben?”, vraagt Vollebregt zich af. “Als je als ICT’er werkt aan een systeem dat niet rechtstreeks aan de eindgebruiker geleverd wordt, is er geen discussie over zelfstandigheid. Als een freelance journalist een stuk schrijft en dat levert aan een magazine dat door derden wordt gelezen, wordt deze (overigens terecht) wel als zelfstandig ondernemer gezien.”
BTW-beleid
De verhoudingen tussen ZZP Nederland en FNV Zelfstandigen en de Belastingdienst raakten vorig jaar al verstoord door het BTW-beleid van de fiscus. Ondanks een uitspraak in hoger beroep wil de belasting dienst zich niet neerleggen bij de BTW-vrijstelling voor ondernemers in de zorg. De intransigente opstelling van de Belastingdienst is voor ZZP Nederland en FNV Zelfstandigen reden om opnieuw aan de bel te trekken bij de Tweede Kamer.
Aanbesteding
ZZP Nederland en FNV Zelfstandigen wijzen erop dat “het rechtstreeks binnenhalen van opdrachten vrijwel onmogelijk is door de manier van aanbesteding van zorg”. “De huidige systemen voorzien er in dat de uitbesteding van zorg is voorbehouden aan zorginstellingen en bemiddelaars die een contract hebben kunnen sluiten met de zorgverzekeraars”, schrijven de twee zzp-belangenbehartigers. “Dit is geen wettelijke bepaling, maar wordt opgelegd door de zorgverzekeraars. De zelfstandigen zijn gedwongen om te factureren via de tussenschakels wat kostenverhogend werkt en volgens de Belastingdienst een loondienstverband is.”
Volgens ZZP Nederland en FNV Zelfstandigen betekent de huidige koers van de Belastingdienst het einde voor tienduizenden zzp’ers in de zorg, aangezien ze zich alleen staande kunnen houden dankzij een lage overhead en scherpe kostprijs die mede mogelijk is door hun fiscale positie als ondernemers. Niet alleen zijn ze in de ogen van opdrachtgevers te duur voor een loondienstverband, de vraag is of er in het licht van de massaontslagen in de zorg überhaupt plek is voor instromers.
Schijnconstructies
Vorig jaar ontstond grote consternatie over het ontslag van 800 thuishulpen door zorginstelling Sensire. Volgens de vakbond wilde Sensire de werknemers als alfahulpen herplaatsen; Sensire ontkent dit. Hoewel er hier volgens minister Asscher van Sociale Zaken geen sprake was van “een schijnconstructie”, oordeelde het gerechtshof in Arnhem in november dat alfahulpen die via bemiddeling van een zorginstelling werken wel degelijk onder een arbeidsovereenkomst vallen.
Met het oog op deze kwesties zeggen ZZP Nederland en FNV Zelfstandigen graag te willen meedenken over het uitbannen van “schijnconstructies en zorgfraude”, zolang er ook maar ruimte is voor echt ondernemerschap in de zorg.
