Betere zorg met een lager budget, dat is in een notendop het business-model waarmee ziekenhuis Bernhoven sinds 2014 pioniert. Onder impulsen van zorgverzekeraar VGZ vindt het model nu ook navolging in de ggz. Drie aanbieders hebben met VGZ een “zinnig en zuinig” meerjarencontract gesloten, een vierde volgt binnenkort.
VGZ schat dat ggz-aanbieders door onder meer overdiagnose, overbehandeling, inefficiënte processen en duur vastgoed 10 tot 20 procent meer kosten maken dan nodig is. Zorgaanbieders die bereid zijn kritisch naar deze onderwerpen te kijken en ze daadwerkelijk durven aan te pakken, komt VGZ tegemoet komen met een meerjarencontract. In ruil voor de belofte om de kosten af te bouwen, krijgen de contractanten financiële zekerheid en de vrijheid om innovaties zelf vorm te geven.
De eerste aanbieder die een dergelijk contract sloot was Vincent van Gogh, gevolgd door GGZ Oost Brabant en Yulius. Naar alle waarschijnlijkheid wordt GGZ Noord Holland Noord de vierde aanbieder die een soortgelijk contract sluit. “Onze groeistrategie is krimp”, zegt bestuursvoorzitter Oscar Dekker van GGZ Oost Brabant. “Ons doel is niet om de omzet te maximaliseren, maar om goede zorg te leveren. Sommige activiteiten zullen we minder doen of loslaten en op andere punten gaan we juist groeien.” Om die reden vindt Dekker het adjectief “zuinig” niet op zijn plaats. “Zinnige zorg is niet altijd zuiniger”, aldus Dekker.”Binnen GGZ Oost Brabant hebben we Zinnige Zorg een eigen gezicht gegeven en spreken we van ‘Samen Beter’.”
Herstel
Goede zorg betekent wat bestuursvoorzitter Jolande Tijhuis van Vincent van Gogh betreft vrijwel altijd ambulante zorg. “In een kliniek herstel je niet”, stelt Tijhuis. “In een kliniek wordt de crisis en het gevaarcriterium geadresseerd, maar daarna moet je zo snel mogelijk de behandeling thuis oppakken.”
“Soms is opname even nodig, maar je wilt het verblijf zo kort mogelijk houden”, zegt Dekker. “Wij willen echt 30 procent minder instroom van cliënten met ernstige aandoeningen, 30 procent meer herstel en 30 procent meer participatie.”
Om deze herstelgerichte doelstelling te behalen is samenwerking met andere partijen die actief zijn op het gebied van zorg, wonen, werken en onderwijs essentieel. Andere vaste bestanddelen van zinnige en zuinige ggz zijn de inzet van e-health, ervaringsdeskundigheid en het onderling delen van innovaties.
Intrinsieke drive
De ogenschijnlijk harmonieuze samenwerking tussen ggz-aanbieders en zorgverzekeraar mag opvallend heten. De relatie tussen beide partijen is jarenlang gekenmerkt door een diep wantrouwen. “Zuinige zorg is een beleidsrijke manier van contracteren, waarbij de zorgverzekeraar op zoek is naar aanbieders die echt een intrinsieke drive hebben om het anders te doen”, zegt Dekker. “Dat geeft een heel andere sfeer dan jaar na jaar moeten stoeien over prijs maal volume. Vroeger schoten we in de verdediging. Nu zeggen we: misschien kan het ook wel anders. Dan krijg je een andere manier van kijken.”
Klem zitten
“Het is geen kille sanering,”, stelt VGZ-bestuurder Ab Klink. “Het is meer met elkaar nagaan welke initiatieven kunnen leiden tot betere en betaalbaarder zorg.” Hoe een aanbieder een en ander dat doet, is geen zaak van de verzekeraar, onderstreept Klink. “Wij kunnen het niet bedenken. Ik kan innovaties wel uit een boekje halen, maar het moet natuurlijk van onderop komen. Professionals hebben vaak het gevoel klem te zitten in het keurslijf van een organisatie, een bekostigingsmodel of een productienorm. Daar willen we vanaf. We willen de ruimte geven om op hun geleide initiatieven te ontwikkelen die beter zijn voor zorgvragers en uiteindelijk ook kosten kunnen besparen.”
Dekker: “In plaats van productie-gedreven te denken, vragen we de professionals wat ze anders zouden willen doen.”
Op deze wijze heeft het traject al tot tientallen nieuwe werkwijzen geleid, die de betrokken ggz-instellingen ook onderling uitwisselen. “We zien nu al voorbeelden van betere zorg die iemand anders niet verzonnen krijgt”, constateert Klink. “Daarvoor moet je dagelijks met je voeten in de modder staan.”
Lees het volledige verhaal over zinnige en zuinige ggz in Skipr magazine 04, april 2018.
