De invoering van een abonnementstarief leidt in sommige gemeenten tot 15 procent meer aanvragen voor Wmo-voorzieningen. Daarmee komen de toch al krappe gemeentelijke Wmo-budgetten verder onder druk te staan, waardoor gemeenten belangrijke taken zoals preventie van onnodige intramurale en ziekenhuisopnames moeten laten liggen.
“Door de invoering van een abonnementstarief vinden veel meer mensen het nu aantrekkelijk om gebruik te maken van de mogelijkheden van Wmo”, stelt Jeroen van den Oever, directeur van Fundis en lid van de ActiZ Kerngroep Zorg Thuis. “Ik hoor percentages van tussen de vijf en vijftien procent.”
Waar voor 1 januari modale en hogere inkomens jaarlijks duizenden euro’s aan inkomensafhankelijke eigen bijdragen in de Wmo moesten betaling, geldt sinds begin dat jaar een abonnementstarief met een eigen bijdrage van maximaal 17,50 euro per maand. Het CBS becijferde vorig jaar dat zo’n 440.000 mensen onder het nieuwe abonnementstarief vallen.
Aanzuigende werking
“Door de aanzuigende werking van het abonnementstarief wordt het budget dat gemeenten hebben de facto nog verder verkleind”, reageert Van den Oever. Deze budgetten worden nog verder uitgehold door de grote tekorten op de jeugdhulp. ActiZ maakt zich hier grote zorgen over aangezien hierdoor belangrijke uitdagingen op het snijvlak van cure, care en sociaal domein dreigen te blijven liggen.
Onnodige opnames
Vanden Oever wijst in dit verband op de kabinetsambities ten aanzien van ‘de Juiste Zorg op Juiste Plaats’. Het doel hiervan is om onnodige en dure ziekenhuisopnames als ook intramurale plaatsingen te voorkomen door mensen eerder en beter thuis te behandelen, verzorgen en begeleiden. “Daar is veel meer samenwerking voor nodig tussen curatieve sector, care en het sociaal domein”, stelt Van den Oever. “Maar als gemeenten zo krap zitten met de Wmo dan komt daar weinig van terecht.”
Schotten
Om de juiste zorg op de juiste plek te kunnen organiseren en mensen langer thuis te laten wonen, zijn nieuwe vormen van ondersteuning thuis hard nodig, vindt ActiZ. De Wmo zal daarvoor in de keten moeten kunnen aansluiten bij de domeinen van de Zvw en Wlz. Domeinoverstijgende initiatieven waarbij de verbinding wordt gelegd tussen het zorg- en sociaal domein komen onvoldoende tot stand. “De bestaande schotten zijn hardnekkig”, zegt Van den Oever. “Het is bijvoorbeeld heel lastig om geld te substitueren tussen ziekenhuis en het sociaal domein, terwijl je door preventie te bevorderen voorkomt dat mensen onnodig in het ziekenhuis komen.”
Reële tarieven
Om die reden pleit ActiZ bij de Tweede Kamer, dat op 27 juni een algemeen overleg over de Wmo houdt, voor meer financiële speelruimte en meer Wmo-budget voor gemeenten. Dit laatste heeft als bijkomend voordeel dat gemeenten reële tarieven kunnen betalen. Een deel van de gemeenten heeft volgens ActiZ de tarieven nog altijd niet aangepast. Soms zijn hier goede juridische gronden voor, zoals langjarige lopende contracten, maar dit kan wel leiden tot onaanvaardbare inkomensverschillen tussen thuiszorgmedewerkers. Soms zijn deze nota bene in dienst van dezelfde werkgever, maar verdienen ze minder omdat ze in een andere gemeente werken.
