Met de invoering van het woonplaatsbeginsel voor beschermd wonen verschuift de verantwoordelijkheid van de gemeente waar iemand zich aanmeldt naar de gemeente waar diegene ingeschreven is als bewoner, de zogeheten herkomstgemeente. Dit moet de druk verlagen bij gemeenten die van oudsher veel voorzieningen voor beschermd wonen hebben. Daarnaast moet het woonplaatsbeginsel gemeenten prikkelen om te investeren in een adequate en zoveel mogelijk lokale ondersteuning en preventie voor mensen met psychische problemen.
De VNG stelt dat dit weliswaar uitvoerbaar is, maar waarschuwt dat er nog veel haken en ogen aan zitten. Zo zijn tegelijkertijd met het woonplaatsbeginsel nog veel meer zaken die veranderen die met het beschermd wonen te maken hebben. Er wordt een nieuw verdeelmodel voor het budget voor beschermd wonen ingevoerd en er gaat een grote groep ggz-cliënten naar de Wet langdurige zorg (Wlz). Dat laatste betekent dat er budget van de Wmo naar de WLz moet worden overgeheveld.
“De onbekendheid met het budget dat gemeenten zullen overhouden voor de uitvoering van beschermd wonen en de samenhang en complexiteit van de verschillende bouwstenen van het Expertiseteam zorgen voor onrust bij gemeenten”, schrijft de VNG aan staatssecretaris Blokhuis. (..) “Samen met de tekorten in het sociaal domein en het jaar waarin we ook te maken hebben gehad met de Coronacrisis kunnen we stellen dat het een bijzonder jaar is met grote uitdagingen voor ons allen.”
Herkomstgemeente
Verder ziet de VNG vooral praktische problemen op het moment dat mensen zich buiten hun eigen gemeente aanmelden voor beschermd wonen. De gemeente waar iemand zich aanmeldt, moet gaan uitzoeken waar iemand eigenlijk ingezetene is. Dat is niet bij iedere ggz-cliënt even makkelijk te achterhalen. Als er wel een herkomstgemeente kan worden aangewezen, dan is die verantwoordelijk voor het vinden van de beste plek voor de cliënt. Voor de cliënt kan het betekenen dat die met meerdere gemeenten tegelijk te maken heeft.
Afspraken over inkoop en contractering
Gemeenten moeten daarom onderling en met het rijk duidelijke afspraken maken over een aantal punten. Het gaat dan met name over de overdrachtsmomenten tussen gemeenten. Ook moeten er afspraken worden gemaakt over de inkoop en contractering van zorgaanbieders. “Om het geheel goed te kunnen implementeren, hebben gemeenten (financiële) ondersteuning nodig van het rijk. Dit kan in de vorm van een implementatieplan, een landelijk ondersteuningsteam en subsidiëring van uitvoeringskosten. Daarnaast kan de VNG gemeenten ondersteunen met model-beleidsregels waarin wordt vastgelegd dat adequate laagdrempelige oplossingen dicht bij huis de voorkeur hebben voor het plaatsen in een intramurale beschermdwonenvoorziening in een andere regio.”
Uitvoerbaarheid woonplaatsbeginsel
De VNG stelt weliswaar dat een woonplaatsbeginsel voor beschermd wonen uitvoerbaar is, maar houdt nog veel slagen om de arm. “Een conclusie over de uitvoerbaarheid van het woonplaatsbeginsel beschermd wonen kan moeilijk los worden getrokken van de context waarbinnen gemeenten beschermd wonen uitvoeren. De uitvoering van beschermd wonen vindt plaats in een complexe en sterk veranderende context. Het is daarom onzeker dat in deze toets alle uitvoeringsconsequenties van het woonplaatsbeginsel beschermd wonen zijn doorgrond, zowel bij de invoering dan wel nadat andere maatregelen zijn doorgevoerd”, aldus de vereniging.
Reactie Blokhuis
Staatssecretaris Blokhuis laat weten dat hij in december samen met VNG en de minister van BZK de balans gaat opmaken met betrekking tot de doordecentralisering van beschermd wonen, waaronder de invoering van het woonplaatsbeginsel. “Bij de besluitvorming zal ik ook deze uitvoeringstoets betrekken. Conform de motie-Kerstens zal ik uw Kamer hierover eind dit jaar nader berichten via de voortgangsrapportage beschermd wonen en maatschappelijke opvang”, aldus de bewindsman in zijn begeleidende schrijven aan de Tweede Kamer.
Jacob Wijnia
Dit vind ik toch wel weer een triest voorbeeld van hokjesdenken en potjes financiering. Patient centraal? Centen centraal!
DJvanBuren
Helemaal eens Jacob, zou net een soortgelijke reactie plaatsen,.