De grote veranderingen die er aan komen in de zorg kunnen het best in goede banen geleid worden door zorgprofessionals zelf. Dat zegt Nardo van der Meer tijdens zijn oratie ‘bescheiden leiderschap’ van de TIAS Business School.
Dat zorgprofessionals zelf de beste leidinggevenden zijn, komt omdat in zorginstellingen veel zogenaamde kenniswerkers werken. Van der Meer, zelf werkzaam als cardioanesthesioloog-intensivist in het Amphia ziekenhuis in Breda, haalt tijdens zijn oratie auteur Weggeman aan, die in zijn boek ‘Leidinggeven aan professionals, niet doen!’ betoogt dat professionals geen leiding van iemand accepteren die het vak niet kent. Van der Meer: “Dokters leiden dokters, verpleegkundigen leiden verpleegkundigen, ingenieurs leiden ingenieurs. Dat is herkenbaar tot in de top van academische centra als bij bedrijven als Volkswagen en BMW.”
Zwak aanwezig
Probleem is dat leiderschap en managementvaardigheden zwak aanwezig bij professionals die op dit moment werkzaam zijn in zorginstellingen. “Veel zorgbestuurders vinden het lastig om talentvolle professionals te signaleren, te coachen en daadwerkelijk te introduceren binnen zorgbesturen.”
Van der Meer stelt daarom voor om leiderschap- en managementvaardigheden op te nemen in de opleidingscurricula van zowel artsen als verpleegkundigen. Daarbij zou meer oog moeten zijn voor bescheiden leiderschap, zo betoogt Van der Meer. “De leider van de zorg van de toekomst is geen rücksichtslose narcist, geen charismatisch voortrekker, geen militaristische manager. Hij of zij weet de perfecte balans te vinden tussen afzijdigheid en betrokkenheid, die mensen in hun waarde laat en het zelf laat inzien hoe het werk efficiënter kan, tegen lagere kosten, terwijl de patiënt centraal staat.”
Blik verbreden
De managers van dit moment staan voor grote uitdagingen. Van der Meer somt een hele rij op: concentratie van zorg, digitale revolutie, verandering van betalings- en vergoedingsstructuren, kostenefficiënte reorganisaties, het loslaten van de volledige vrije keuze van artsen, shared decision making, ‘choosing wisely’ en patiënt en family centered care. Zijn advies is om naar andere landen te kijken bij actuele problemen, in plaats van naar best practices uit het verleden. Dat kan omdat gezondheidszorg universele overeenkomsten heeft gekregen.
Van der Meer is naast cardioanesthesioloog-intensivist in het Amphia ziekenhuis ook hoogleraar Healthcare Management aan de Tilburg University en director van het Healthlab van TIAS. Ook is hij mede-eigenaar van ambulance bedrijf VZA international.
