Op dat vlak heeft Janneke Steijns veel ervaring. Ze is adviseur samenwerkingsvraagstukken bij bureau Common Eye, en is binnenkort dagvoorzitter tijdens de Masterclass Samenwerken in zorgnetwerken.
Samenwerking is een kunst, zeker voor zorgorganisaties, aldus Steijns. Maar er zijn wel een aantal aandachtspunten die kunnen leiden tot succes op dit vlak.
Allereerst moet het fundament op orde zijn. “Aan de basis ligt een goed gesprek over de reden van de samenwerking en wat alle partijen eraan willen ontlenen. Waarom gaan we samenwerken, wat is het vraagstuk dat op tafel ligt en wat is de beoogde gezamenlijke ambitie?”
Belangentegenstellingen
Een probleem is dat eventuele belangentegenstellingen vaak niet worden benoemd. “Vaak ligt er een bepaald maatschappelijk vraagstuk ten grondslag aan de samenwerking, bijvoorbeeld betere zorg voor kwetsbare ouderen, of overheveling van zorg van de tweede naar de eerste lijn. Doelen waar op zich iedereen achter zal staan, maar die vaak ook raken aan de belangen van een van de samenwerkingspartners. Denk daarbij aan de financiën of aan arbeidsmarktvraagstukken.”
Als je dat niet agendeert, en dus feitelijk taboe verklaart, wordt het lastig. “Want dan schets je aan tafel mooie vergezichten met elkaar, maar dan ga je terug naar je eigen organisatie en dan hoor je dat het plan bijvoorbeeld niet strookt met de personele bezetting of de financiële mogelijkheden. En dan ben je weer terug bij af.”
Een herkenbaar voorbeeld zijn de initiatieven rondom het programma Juiste Zorg op de Juiste Plek. “Er is vaak veel voor te zeggen om zorg bijvoorbeeld over te hevelen van het ziekenhuis naar de huisarts, want dat is goedkoper en dichter bij de mensen, dus laagdrempeliger. Maar tegelijkertijd raakt dit ook aan de belangen van de betrokken partijen. Het ziekenhuis raakt omzet kwijt, en moet op termijn misschien wel een afdeling sluiten. Tegelijkertijd hebben de huisartsen mogelijk niet de capaciteit om deze zorg over te nemen. Het is echt nodig, wil je slagen in je samenwerking, om dat aan de orde te stellen.”
In de zorg is dit volgens Steijns nog lastiger dan in andere sectoren. “Zorgprofessionals zijn doorgaans bevlogen in wat ze doen. Voor hen staat voorop dat ze het beste willen voor de patiënt. Het voelt dan soms vreemd om te praten over je eigen belang. Daar mag het niet over gaan, maar ondertussen speelt het op de achtergrond wel mee.”
Samenwerkende en ondernemende bril
Het helpt dan als je iets meer kijkt met een samenwerkende én ondernemende bril. “Streef naar een gezonde balans. Bestuurders en managers die goed zijn in samenwerken, doen dat ook. Zij kunnen goed denken vanuit een gezamenlijke visie, een perspectief, een doel dat je samen wilt bereiken, maar durven tegelijkertijd ook open te zijn over hun eigen belangen. ‘Mensen, we moeten als organisatie ook voortbestaan.”
“Als je beide kanten begrijpt en onder de aandacht kunt brengen en daar ook transparant over bent, dan is de kans op succes het grootst. Gelukkig is hiervan in de zorg een groeiend besef. Ik hoop tijdens de masterclass een aantal managers en bestuurders te ontmoeten die dit herkennen, en hen te helpen met concrete samenwerkingsvraagstukken waarmee zij rondlopen.”
Masterclass Samenwerken in Zorgnetwerken
Op 3 en 4 april 2024 spreekt Janneke Steijns op de masterclass Samenwerken in Zorgnetwerken. Zij begeleid deze masterclass en neemt u mee door alle theorie van ambitie en belangen tot aan praktische handvatten. Meer informatie en inschrijven >
