beeld: stone36/stock.adobe.com
Het Transparantieregister Zorg (TRZ) openbaart elke zomer de financiële relaties tussen zorgaanbieders en leveranciers van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen. Er geldt een meldplicht voor bedrijven die in een jaar meer dan 500 euro betalen aan een zorgprofessional, zorginstelling of patiëntenorganisatie.
Het idee van het register is dat transparantie voorkomt dat de onafhankelijkheid van bijvoorbeeld artsen in gevaar komt. Volgens het register werkt dit goed. De organisatie wijst hierbij naar de groei van het register, maar ook naar jaarlijkse evaluaties. “Sinds de corona-epidemie, toen het aantal samenwerkingen een stuk lager was, neemt het totale bedrag dat in samenwerking wordt geïnvesteerd weer toe. Met name het aantal samenwerkingen met individuele zorgprofessionals is toegenomen. Het overgrote deel (90%) van de vergoedingen ging naar zorgorganisaties.”
Toegankelijkheid
Toch was er de afgelopen jaren ook kritiek op het transparantieregister. Eind 2022 berichtte Nieuwsuur hoe moeilijk het is om de details achter betalingen tussen bedrijven en zorgmedewerkers te vinden en eerder merkte ook het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) op hoe moeilijk het is om zorgorganisaties en bedrijven te vinden. Zonder registratienummer van bedrijven in de Kamer van Koophandel kon niet achterhaald worden aan welke organisaties betalingen werden gedaan. Vorig jaar zorgde het TRZ er daarom voor dat het register beter doorzoekbaar werd.
De organisatie laat nu weten dat het register wederom beter toegankelijk is gemaakt door vernieuwing en uitbreiding van het zoeksysteem. “Er kan nu ook op naam worden gezocht en er zijn op de website checklijsten gepubliceerd van BIG-nummers en KvK-nummers van de zorgprofessionals, zorginstellingen en patiëntenorganisaties die in het TRZ voorkomen.”
Administratieve fouten
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft in 2023 het TRZ gebruikt bij dertig onderzoeken naar financiële relaties. “Hierbij beoordeelde de IGJ 275 documenten, waaronder contracten en de bijbehorende financiële overzichten. De bevindingen tonen een diversiteit in dienstverlening en sponsoring aan. Alle onderzochte betalingen dienden het zorgbelang en waren schriftelijk vastgelegd. Maar juiste en complete vermelding in het TRZ blijft een aandachtspunt.”
Ook in de jaarlijkse steekproeven van de stichting Code Geneesmiddelenreclame en de stichting Gedragscode Medische Hulpmiddelen zijn administratieve fouten aangetroffen. Bedrijven zouden de transparantieregels als complex ervaren. Het TRZ roept de zelfregulerende organisaties op om na te gaan waar de regels kunnen worden versimpeld en hoe door voorlichting de kennis over de regels en een juiste toepassing daarvan kan worden verbeterd.
Regels aangescherpt
TRZ wijst erop dat sinds 1 januari 2024 de regels rond het aangaan van financiële relaties zijn aangescherpt. “Zo moet een zorgprofessional schriftelijke goedkeuring hebben van de raad van bestuur van het ziekenhuis waarin de zorgprofessional werkzaam is, alvorens een financiële relatie wordt aangegaan. Het zicht dat de raden van bestuur van ziekenhuizen hiermee krijgen op deze relaties zal helpen bij de volledige naleving van de transparantieregels.”
Wettelijke basis
In april 2024 heeft de minister voor Medische Zorg aangekondigd met een wettelijke regeling te komen voor het TRZ. “Het TRZ ziet meerwaarde in een wettelijke basis voor het belangrijke principe dat samenwerkingen in de zorg transparant zijn. Daarbij geldt wel dat voor de uitvoerbaarheid van het vastleggen van administratief complexe processen in een register, het venijn in de details zit.”
