Instellingen denken te zeer vanuit bestaande kaders en tonen te weinig creativiteit bij de overgang naar het nieuwe decentrale zorgstelsel. Dat betoogde burgemeester Hans Ostendorp van de gemeente Bunnik tijdens het SDB Bestuurderscongres dat op 26 september werd gehouden.
“Er is nergens nagedacht over hoe verbinding te maken met nieuwe financiers als de gemeenten”, aldus Ostendorp. “We moeten enorme slagen maken, maar we lopen bij de aanbieders tegen een muur aan.”
De aanwezige bestuurders reageerden vooral met verontwaardiging op Ostendorps woorden. “Gemeenten hebben geen inzicht in het proces van zorgaanbieders”, aldus een bestuurder van een landelijke aanbieder van forensische jeugdzorg. “Terwijl iedere gemeente zaken op een andere manier aanpakt. Prioriteiten worden door de gemeenten eenzijdig aan aanbieders opgelegd. Ook als je een bovenregionale voorziening bent moet je met iedere gemeenten apart een contract sluiten. In ons geval betekent dit dat we met 280 gemeenten moeten praten. Tot nu toe heb ik nog geen contract binnen.”
Ostendorp liet weten de frustratie in het veld te begrijpen. “De transitie gaat in een veel te rap tempo”, aldus Ostendorp. “Maar boosheid richting de gemeenten helpt zorginstellingen niet. Wij hebben de transitie niet bedacht, maar van ons wordt wel zorg op maat gevraagd. En dat is per gemeente nu eenmaal verschillend vanwege de bevolkingssamenstelling.”
Reactief
De discussie sloot nauw aan bij het onderzoek “Parel in de zorg en toch failliet?!” dat SDB Groep tijdens het congres presenteerde. Uit het onderzoek, dat is gebaseerd op interviews met zeventig respondenten, komt onder meer naar voren dat de overgrote meerderheid van de zorgaanbieders inmiddels overtuigd is van de noodzaak tot verandering. Toch is hun optreden vooralsnog meer reactief dan proactief.
“Het volstaat niet meer om oude dingen beter te doen”, hield SDB-organisatieadviseur Karlijn Lammers jaar gehoor voor. “Om te overleven zullen zorgaanbieders nieuwe activiteiten en nieuwe verdienmodellen moeten ontwikkelen.”
Procesdenken
Dit betekent binnen organisaties ook een cultuurverandering. Die cultuur moet ondernemender, flexibeler worden en gericht zijn op het ontplooien van talent in plaats van op het managen van competenties. “Zorgaanbieders moeten het statische lijn-staf-model loslaten en voor wat betreft hun bedrijfsvoering leren denken in processen”, lichtte SDB-organisatieadviseur Dineke Woonink de consequenties voor de bedrijfsvoering toe. “Denken in processen maakt namelijk dat je flexibel kunt reageren op veranderingen.” En verandering zal ook na 1 januari 2015 –als het wettelijke kader van het nieuwe zorgstelsel van kracht wordt- het dominante begrip blijven in de zorg, zo was de centrale boodschap van het SDB Bestuurderscongres.
