tommy / Getty Images / iStock
De vraag naar langdurige zorg is groot en blijft onder druk van de vergrijzing groeien. Zorgkantoren hebben steeds meer moeite om in de langdurige zorg te voldoen aan hun zorgplicht. Het CIZ, Zorginstituut Nederland (ZiN), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het CAK willen het tij keren met een gezamenlijke werkagenda passende langdurige zorg. Bij passende zorg voor deze doelgroepen staan de cliënten en hun omgeving centraal. De nadruk ligt daarbij op bijvoorbeeld preventie en op zelfredzaamheid, langer thuis en digitaal als het kan, zodat deze zorg beschikbaar blijft voor de mensen die dat het hardst nodig hebben.
Toekomst langdurige zorg
“Als overheidsorganisaties voelen we ons verantwoordelijk om vanuit onze respectievelijke rollen bij te dragen aan de beweging naar passende zorg. We zien dat ook in de samenleving het besef groeit dat de zorg voor deze doelgroepen onder druk staat en om fundamentele keuzes vraagt. Het is noodzakelijk dat er een maatschappelijk gesprek op gang komt over de toekomst van de langdurige zorg”, aldus een NZa-persbericht.
Werkagenda passende langdurige zorg
In een gezamenlijke werkagenda langdurige zorg zetten de overheidsinstanties uiteen welke extra stappen nodig zijn om deze zorg ook in de toekomst beschikbaar te houden. “We hebben onze werkagenda voor de langdurige zorg aangeboden aan minister Helder waarin we onze acties uiteenzetten. Het stelsel van zorg en welzijn moet aangepast worden. We focussen op vier onderwerpen, die we hieronder toelichten: context in de Wet langdurige zorg (Wlz); de Wlz beschikbaar houden voor de meest kwetsbaren; hulp bieden bij verdelingsvraagstukken in de regio’s met krapte; de complexiteit in de zorg/het stelsel drastisch verminderen.”
Context in de Wlz
De overheidsorganisaties stellen vast dat de sociale context, bijvoorbeeld het sociale netwerk van iemand, op dit moment geen rol speelt bij de toelating van cliënten tot de Wlz. Dit wordt echter steeds relevanter doordat de zorgvraag en daarmee de instroom immers hard groeit. Voor een steeds groter deel van deze cliënten is er geen plek in een verpleeghuis en moet de zorg thuis georganiseerd worden. De beschikbaarheid van een sociaal netwerk is van belang voor de vraag of iemand met passende zorg langer thuis kan blijven wonen. “Wij willen het begrip sociale context concretiseren. Wat zijn de gevolgen als we de sociale context meenemen bij de indicatie voor Wlz-zorg? En welke veranderingen zijn nodig om ervoor te zorgen dat deze groep cliënten zonder Wlz-indicatie passende zorg krijgt via de Zorgverzekeringswet (Zvw) en of de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)?”
Wlz voor de meest kwetsbaren
De overheidsinstanties willen dat de Wlz beschikbaar blijft voor de meest kwetsbare mensen. In het zorgstelsel zitten echter prikkels die zorgen voor automatische instroom vanuit de Wmo en de Zvw in de Wlz. “We zien dat de instroom in de langdurige zorg groot is en groeit. Dit hangt deels samen met de regelgeving waarin is vastgelegd dat de Wlz vóór gaat op de Wmo en Zvw en dus met de ‘prikkels’ in het stelsel. Dit betekent immers dat een gemeente de ondersteuning kan beëindigen als blijkt dat iemand aanspraak kan maken op de Wlz.”
Daarom willen de overheidsinstanties de toegang tot de Wlz onder de loep nemen. Als passende zorg en ondersteuning in andere domeinen goed tot stand kan komen, moet dat mogelijk zijn en bij voorkeur gestimuleerd worden. “Wij onderzoeken hoe dat het beste kan en adviseren waar nodig over aanpassing van de regelgeving.”
Regionale verdelingsvraagstukken
Ook willen de overheidsorganisaties helpen bij regionale verdelingsvraagstukken. In verschillende regio’s is het zorgaanbod al krap, bijvoorbeeld door een sterkere vergrijzing. Hierdoor is de vraag naar deze zorg sterk voelbaar, terwijl die zorg niet altijd voldoende beschikbaar is in die regio. Dit vraagt om keuzes door zorgaanbieders en zorgkantoren. “We willen hen helpen als er onvermijdelijke keuzes gemaakt moeten worden zodat de beschikbare zorg effectief en eerlijk verdeeld wordt. Hierin werken we samen met de IGJ.”
Zorgstelsel vereenvoudigen
Verder hebben CIZ, ZiN, NZa en het CAK de ambitie om bij te dragen aan vereenvoudiging van het zorgstelsel. Zij stellen vast dat het zorgstelsel van zorg en welzijn wel erg ingewikkeld is. “Er zijn veel administratieve en financiële regels en verschillende loketten. Voor veel mensen is het stelsel lastig te begrijpen. We willen samen met het ministerie van VWS onderzoeken hoe we het stelsel kunnen vereenvoudigen. Uitgangspunt moet zijn dat het systeem zo is ingericht dat er meer tijd en middelen overblijven ten behoeve van de zorg aan cliënten.”
VWS en zorgsector
CIZ, ZiN, NZa en het CAK gaan de vier thema’s de komende tijd concreet invullen. Daarbij werken ze nauw samen met het ministerie van VWS en de sector. “Het is van groot belang dat de zorg voor ouderen, gehandicapten en mensen die langdurig psychische zorg nodig hebben, beschikbaar blijft. Dat vraagt veel van de sector én van de overheid. Met de werkagenda willen we eraan bijdragen dat de beschikbare capaciteit effectief wordt ingezet zodat de zorg aan de meest kwetsbaren cliënten geborgd is.”
